Książka Wacława Forajtera pt. Kolonizator skolonizowany. Przypadek Sygurda Wiśniowskiego skupia się na kwestii już rozpoznanej, nieomówionej jednak w wystarczającym stopniu w tekstach z zakresu rodzimej humanistyki. Chodzi o analizę różnego rodzaju idei, które w XIX wieku wpłynęły na to, w jaki sposób podróżujący Polacy postrzegali odmienne, szczególnie egzotyczne kultury, a więc pośrednio dotyczy tego, jak definiowali samych siebie wobec państw Zachodu i Rosji. Wiśniowski, który w trakcie wieloletnich włóczęg po świecie zwiedził niemal pół globu, jest w tym zakresie przypadkiem szczególnie kształcącym. Jego opowieści bowiem, z jednej strony, akcentują nostalgiczne przywiązanie do konserwatywnego, postszlacheckiego modelu polskości, z drugiej zaś - promują wartości nowoczesnego kapitalizmu: indywidualny wysiłek, znaczenie własności prywatnej, modernizację jako konieczność niszczenia/burzenia. Powieści i reportaże pozytywistycznego wagabundy cechują się także wyjątkową chłonnością na dominujące wówczas języki wiedzy i filozofii (ewolucjonizm, progresywizm, liberalizm, dyskurs rasowy), co, w połączeniu z fabułami osadzonymi na antypodach cywilizowanego świata z całą ich specyfiką, stworzyło nową jakość w literaturze polskiej lat 70. XIX wieku. Praca Forajtera podejmuje także problem niekonsekwencji pisarza wobec zjawisk kolonializmu i kolonizacji. Wiśniowski gwałtownie potępiał półniewolniczy model pracy i hierarchie rasowe obowiązujące w koloniach. Jednocześnie, będąc przekonanym o wyższości cywilizacji europejskiej nad innymi kulturami, nie sformułował jednoznacznej oceny procesów, które doprowadziły do upadku rdzennych mieszkańców Australii i Ameryki Północnej, a nawet popierał bezpardonową ekspansję białych osadników i hodowców. By szczegółowo rozpatrzyć wymienione kwestie, autor pracy posługuje się narzędziami z zakresu teorii postkolonialnej, historii idei, antropologii i literaturoznawstwa, dlatego może ona zostać wykorzystana zarówno na akademickich zajęciach z historii literatury pozytywizmu, jak i stanowić zachętę do pogłębionej refleksji na temat specyfiki polskiej kultury jako takiej. Wacław Forajter, dr hab., ur. 1976 r., pracownik Instytutu Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego. Historyk literatury końca XIX i początku XX wieku, krytyk, tłumacz z języka francuskiego. Autor trzech monografii i kilkudziesięciu rozpraw naukowych. Publikował w Tekstach Drugich, Pamiętniku Literackim, Przeglądzie Humanistycznym, Wieku XIX i w Wielogłosie. Interesuje się teorią postkolonialną, badaniami nad środkami transportu, antropologią i historią kultury XIX wieku.
Nr produktu: 7983407
