Ogromny wpływ na samoocenę dziecka ma to, co słyszy na swój temat od innych. Chwaląc dziecko w odpowiedni sposób, pomagamy mu w budowaniu pozytywnego wizerunku własnej osoby oraz lepszego radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Okazuje się jednak, że nieodpowiednie pochwały mogą odnieść skutek odwrotny do zamierzonego i dostarczyć maluchowi jedynie niepotrzebnej frustracji. Zatem jak chwalić swoją pociechę?
Jak nie chwalić dziecka - jakich pochwał unikać
„Zła pochwała” może wywołać mieszane uczucia u dziecka, spowodować niechęć i rozżalenie do osoby chwalącej. Często dzieci mogą być nie tylko zniechęcone, ale mieć także poczucie niesprawiedliwości.
Wystrzegajmy się pochwał, które odnoszą się do wyglądu lub charakteru dziecka. To cechy, na które nie ma ono wpływu i w żaden sposób nie zapracowało na nie. Nie używajmy etykiet w stosunku do malucha, powtarzając ciągle: „Jesteś taką grzeczną dziewczynką”. Chwalmy za konkretne słowa i czyny.
Zaszkodzić może także przesadne chwalenie dziecka i nadmiar zachwytów nad pociechą. W ten sposób dziecko uzależnia się od ocen i nagród. Może również czuć nadmierną presję ze strony rodziców, sądząc, że nie ma prawa do błędów i zawsze musi być najlepsze.
Unikajmy ogólnikowych sformułowań typu: „świetnie”, „wspaniale”, „fantastycznie” czy „pięknie”. Bardziej szczegółowe wypowiedzi utwierdzają dziecko w przekonaniu, że rodzic faktycznie dostrzegł starania i sukces pociechy, a jego słowa nie są pustymi frazesami. Chwaląc rysunek dziecka, zamiast powiedzieć „piękny obrazek”, skupmy się na trudzie i pracy dziecka, użytych kolorach czy technice. Powiedzmy raczej: „Bardzo ładnie pokolorowałeś ten domek, ani razu nie wyjechałeś za linię. Naprawdę bardzo się postarałeś”.
Nigdy nie łączmy pochwały z dezaprobatą. Gdy użyjemy w pochwale zwrotów takich jak „ale”, „wreszcie”, „no w końcu”, np. „Wreszcie zrobiłeś zadanie domowe”, radość dziecka z powodu wykonanego zadania zniknie tak szybko jak się pojawiła.
Jak chwalić dziecko?
Zawsze najpierw opiszmy to, co widzimy, i jakie czyny dziecka zasługują na pochwałę, a następnie powiedzmy o swoich uczuciach, np. „Widzę, że odrobiłeś już zadanie domowe i starannie spakowałeś się do szkoły. Cieszę się, że umiesz się przygotować do lekcji”.
Każdy maluch zasługuje na pochwały. Dostrzegajmy choćby najmniejsze starania i nagradzajmy je. Uwaga rodziców ma niezwykle istotny wpływ na świadomość bycia akceptowanym.
Najlepszą rzeczą, jaką możesz dać swojemu dziecku, są słowa akceptacji i pochwały. Te wyrażone w odpowiedni sposób sprawią, że dziecko poczuje się ważne i kochane.
Oprac. Magdalena Przypłata
Konsultacja specjalistyczna Aleksandra Błaszkiewicz-Okrągły, psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, psycholog z przygotowaniem pedagogicznym
Słowa kluczowe: jak chwalić dziecko, jak mądrze chwalić dziecko, jak nie chwalić dziecka, jakich pochwał unikać, przesadne chwalenie dziecka,