Jak zainteresować dzieci nauką programowania? Dlaczego warto?
Programowanie dla dzieci – wbrew temu, co sądzą niektórzy dorośli – ma sens. Owszem, profesjonalnym kodowaniem zajmują się najczęściej osoby po studiach (choć nie tylko tych informatycznych). Zapomina się jednak, że stworzono wiele narzędzi, wręcz całe języki programowania, przeznaczone dla najmłodszych. Powód takich działań jest prosty: programowanie jest dla dzieci niezwykle pożyteczne, chociażby ze względu na fakt, że może wspomagać umiejętność logicznego myślenia i kreatywność. To również doskonałe ćwiczenie wytrwałości i cierpliwości. Wymaga wyciszenia i przemyślenia kolejnych działań, dając za to możliwość natychmiastowego sprawdzenia efektów pracy.
Czym innym są jednak gry komputerowe, czym innym programy do nauki kodowania. Co zrobić, aby dziecko chętniej korzystało z komputera na drugi z wymienionych sposobów?
- Nauka programowania dla dzieci często rozpoczyna się bez korzystania z komputera. Służą temu odpowiednie zabawki, najczęściej roboty, które można programować ręcznie albo dzięki specjalnej aplikacji. To angażujący i na ogół skuteczny sposób na wprowadzenie malucha w świat nowoczesnych technologii.
- Ponadto warto uświadamiać dziecko, że jego ulubione gry i aplikacje działają w oparciu o zasady bardzo podobne do tych, z których i ono korzysta podczas programowania.
- Warte uwagi są także programy, które umożliwiają częściowe zautomatyzowanie niektórych powtarzalnych czynności wykonywanych w grach (np. w świecie Minecrafta). Gdy celem będzie nie tyle sama nauka, a lepsze wyniki w grze, dziecko powinno z większym entuzjazmem zabrać się do programowania.
Poniżej przygotowaliśmy dwa niewielkie zestawienia, wśród których znajdują się zarówno zabawki, jak i książki pomocne podczas nauki pisania kodu. Może właśnie któraś z poniższych pozycji sprawi, że dziecko zainteresuje się tą dziedziną?
Programowanie dla dzieci. Subiektywny ranking zabawek naukowych i książek o nowych technologiach
- Klocki LEGO i programowanie dla dzieci, czyli idealne połączenie dla wszystkich małych wynalazców, tak chłopców, jak i dziewczynek. Zestaw umożliwia budowę robota imieniem Vernie, którym można sterować za pomocą bardzo prostej aplikacji.
- Vernie składa się nie tylko z klocków, ale także z odpowiednich czujników, dzięki którym robot potrafi rozpoznać przeszkody, wyczuć odległość czy chwytać drobne przedmioty. Vernie również mówi (i to po polsku), można go też dowolnie przebudować.
- Najciekawszą funkcją Vernie’ego jest możliwość programowania akcji, które robot może wykonać – jazda po określonym torze, pojedynek rewolwerowców czy energetyczny taniec to tylko kilka działań, z jakimi poradzi sobie Vernie.
- Zestaw, dzięki któremu nasze dziecko może złożyć prostego w obsłudze, ręcznie programowanego robota.
- Robot wyposażony jest między innymi w magnes, dzięki któremu może zbierać drobne, metalowe przedmioty, na przykład zszywki. Dodatkowo można w nim zamontować ultradźwiękowy czujnik, dzięki któremu zabawka będzie mogła unikać przeszkód.
- „Robot Mio” to idealny gadżet na początek przygody z programowaniem. Bardzo prosty w obsłudze, łatwy do złożenia, nieskomplikowany w działaniu, powinien sprawdzić się jako wprowadzenie do świata technologicznych zabawek.
- Headu. Zabawa w kodowanie, gra logiczna
- Programowanie dla dzieci jako gra planszowa? Dlaczego nie! „Headu. Zabawa w kodowanie” jest tytułem, który łączy zalety świetnie wykonanej, logicznej planszówki z tworzeniem prostych algorytmów.
- W grze za pomocą dołączonych żetonów ustalamy na planszy trasę pojazdu. Wygrywa ta osoba, która jako pierwsza dotrze do mety swoim pojazdem, omijając po drodze wszystkie przeszkody i poprawnie wykorzystując dostępne żetony.
- W rozgrywce może uczestniczyć maksymalnie czterech graczy oraz osoba ustalająca kształt trasy do pokonania, a tym samym decydująca o stopniu trudności rozgrywki.
- Niezwykle interesujący zestaw naukowy, którego najważniejszym elementem jest niewielki, programowany robot.
- Robota można programować aż na trzy sposoby – za pomocą specjalnej aplikacji, panelu znajdującego się z tyłu zabawki lub głosowo, wydając odpowiednie polecenia. Po zaprogramowaniu robot narysuje wybrany albo wymyślony przez dziecko kształt, przejedzie po specjalnej planszy do wskazanego celu lub wykona inne polecenia.
- Zabawka może wspomóc naukę planowania i logicznego myślenia, co czyni z niej świetny prezent dla małych programistów. Fakt, że oprogramowanie odpowiedzialne za funkcjonowanie robota może być ciągle aktualizowane, sprawia, że zabawka szybko się nie nudzi.
- Zestaw naukowy pozwalający dziecku na budowę 5 różnych rodzajów robotów zgodnie z instrukcją obsługi – a także dowolną ilość maszyn własnego projektu.
- Obecność czujników (dotyku oraz podczerwieni), silniczków, kół zębatych i innych elementów konstrukcyjnych sprawia, że pojazdy mogą się poruszać, wydawać dźwięki, a nawet patrolować teren w poszukiwaniu intruzów.
- Dla młodych wynalazców „Laboratorium robotyki” to wspaniały sposób, żeby sprawdzić swoje możliwości w kodowaniu. To również idealna okoliczność na zamanifestowanie własnej kreatywności w konstruowaniu coraz bardziej złożonych robotów.
- Niewielki robot, sterowany za pomocą aplikacji mobilnej oraz telefonu z obsługą modułu Bluetooth. Sterowanie może odbywać się w czasie rzeczywistym lub po uprzednim zaprogramowaniu pożądanej sekwencji ruchów. Robot jest bardzo łatwy do złożenia.
- Robot może poruszać się na każdej płaskiej powierzchni oraz wydawać sygnały świetlne i dźwiękowe. Co ciekawe, sterowanie zabawką może odbywać się również za pomocą żyroskopu wbudowanego w każdy smartfon. Wystarczy odchylić telefon do przodu, tyłu lub na boki, aby robot zaczął jechać w odpowiednią stronę.
- „Cyber robot” może być świetnym prezentem dla początkujących programistów i konstruktorów. Łatwy do złożenia, prosty w obsłudze i dobrze wykonany, powinien zapewnić godziny dobrej zabawy.
Książki o programowaniu
- Scratch i programowanie dla dzieci to w zasadzie terminy równoznaczne. Dzieje się tak, ponieważ Scratch to język programowania stworzony specjalnie dla małych programistów. Z kolei ScratchJr jest okrojoną wersją tego narzędzia, przeznaczoną dla kilkulatków. Dzieci (i rodzice), którzy chcieliby się dowiedzieć więcej na temat podstaw kodowania w tym języku, powinni sięgnąć właśnie po „Oficjalny podręcznik ScratchJr”.
- ScratchJr jest aplikacją działającą na urządzeniach mobilnych. Narzędzie to pozwala najmłodszym na tworzenie bardzo prostych programów i animacji. Dzięki podręcznikowi maluchy mogą poznać teoretyczne podstawy kodowania, które później mogą zostać użyte podczas zabawy w aplikacji.
- Aplikacja ScratchJr to darmowy program, dostępny m.in. w sklepie Google – jego zdobycie nie powinno więc być problemem.
- „Dziewczyny kodują. Kod przyjaźni” autorstwa Stacii Deutsch to powieść młodzieżowa, w której pomiędzy dość poważne tematy, takie jak choroba najbliższych czy rola przyjaźni w naszym życiu, bardzo pomysłowo wpleciono najważniejsze informacje dotyczące programowania.
- Główna bohaterka, nastoletnia Lucy, bardzo chce się nauczyć programować – jej marzeniem jest stworzenie aplikacji, która będzie przypominać choremu wujkowi o konieczności wzięcia kolejnej dawki lekarstwa. Nie wszystko jednak idzie po jej myśli – pierwsze zajęcia z programowania nie do końca odpowiadają oczekiwaniom nastolatki.
- „Kod przyjaźni” ma nie tylko ciekawą fabułę, ale i przybliża młodym czytelnikom kilka najważniejszych terminów związanych z pisaniem kodu. Ponadto jest to jeden z niewielu tytułów, który otwarcie zachęca dziewczynki do spróbowania swoich sił w programowaniu.
- Książka z okienkami. Komputery i programowanie
- Książka z odsłanianymi okienkami przeznaczona jest dla najmłodszych miłośników nowych technologii. Znajduje się w niej mnóstwo ciekawych informacji dotyczących internetu czy budowy oraz działania komputerów, a także wiele interesujących faktów związanych z szeroko rozumianym programowaniem.
- Na czym polega pisanie kodu? Jak działa internet? Czym w ogóle jest komputer i jaką rolę pełnią jego poszczególne komponenty? Co oznacza skrót USB? Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć w „Komputerach i programowaniu”.
- Publikacja jest bardzo ładnie wydana i świetnie zilustrowana. Informacje, jakie się w niej znajdują, mogą poszerzyć nie tylko wiedzę dziecka, ale i niejednego rodzica.
- „Minecraft” to prawdziwy fenomen i prawdopodobnie jedna z najważniejszych gier w historii elektronicznej rozrywki. Ze względu na bardzo proste zasady i niezwykle zajmującą rozgrywkę największymi fanami tej gry są przede wszystkim najmłodsi gracze. Jednak niewielu z nich potrafi zautomatyzować działanie swojej gry, co może znacznie ułatwić i przyspieszyć zabawę.
- Dzięki informacjom zawartym w „Kodowaniu z Minecraftem” młody gracz może stworzyć prawdziwą armię robotów, która wykona za niego wszystkie najbardziej czasochłonne aktywności. Uprawianie farmy, wznoszenie budowli, wydobywanie surowców, tworzenie materiałów budowlanych, zbieranie plonów – wszystkie te czynności mogą zostać zautomatyzowane dzięki kodowaniu. Każdy napisany w ten sposób program jest w pełni kompatybilny z grą i – co najważniejsze – całkowicie legalny.
- „Kodowanie z Minecraftem” nie tylko usprawni grę, ale przede wszystkim może być doskonałym wprowadzeniem do programowania w ogóle – głównie dlatego, że młody gracz natychmiast będzie mógł zobaczyć pozytywne efekty swojej pracy.
- Hello Ruby. Programowanie dla dzieci
- „Hello Ruby” Lindy Liukas to doskonale wydana i świetnie ilustrowana książeczka przeznaczona dla kilkuletnich dzieci. Jej tytułową bohaterką jest przekorna i ciekawska Ruby, która uwielbia różnego rodzaju zagadki.
- Książka wypełniona jest krótkimi historyjkami z życia Ruby oraz jej przyjaciół. Ale to nie wszystko, ponieważ w książeczce znajdziemy również mnóstwo prostych ćwiczeń, dzięki którym dziecko będzie mogło poznać najważniejsze terminy związane z programowaniem czy poćwiczyć logiczne rozumowanie, konieczne podczas pisania kodu. Do tego w książce znajduje się prosta planszówka, a na stronach końcowych rozbudowany słowniczek, z którego skorzystać mogą również osoby dorosłe.
- Zabawa z „Hello Ruby” może też zostać wzbogacona dodatkowymi materiałami, na przykład wycinankami do drukowania, dostępnymi na internetowej stronie poświęconej książce.
- Najpopularniejszym (i prawdopodobnie najlepszym) narzędziem umożliwiającym programowanie dla dzieci jest Scratch. Innym językiem programowania, z którym nawet najmłodsi informatycy powinni sobie poradzić, jest LOGO. Książka Maksa Wainewrighta „Napisz kod 1. Programowanie dla najmłodszych krok po kroku” wypełniona jest zadaniami związanymi przede wszystkim z tymi dwoma językami programowania.
- Omawiana publikacja jest pierwszą z pięciu części serii „Napisz kod”. Cztery książki przeznaczone są dla najmłodszych, podczas gdy ostatnia, piąta, jest swego rodzaju przewodnikiem dla dorosłych.
- Dzięki serii „Napisz kod” dzieci nie tylko mogą poznać teoretyczne podstawy programowania, ale również nauczyć się tworzyć proste gry, skrypty czy strony internetowe.
Programowanie dla dzieci – im wcześniej, tym lepiej
Programowanie dla dzieci zajmuje w programie nauczania coraz więcej miejsca. Lekcje nie zawsze są jednak prowadzone w sposób interesujący, dlatego warto podsuwać maluchom gry i zabawki, które pokażą im, jak w praktyce można wykorzystać tę umiejętność. Czas poświęcony na kodowanie nie powinien być czasem straconym. Nawet jeśli maluch w przyszłości nie zostanie pracownikiem działu IT, będzie miał świetną okazję do tego, aby rozwinąć swoją kreatywność oraz umiejętność logicznego myślenia.
Oprac. Daniel Śliwa
