Czas na ranking, w którym rządzi sztuka – sztuka dla dzieci podana w atrakcyjnej, często pełnej humoru formie. Będą to przede wszystkim książki – o artystach i historii sztuki – jednak nie tylko. Poszukamy też w ofercie innych produktów, które mogą wprowadzić smyki w świat sztuki. Wbrew pozorom jest ich na rynku całkiem sporo!
Czy sztuka nie jest za trudna dla dzieci?
Skąd! Aby się o tym przekonać, wystarczy, przejrzeć na Instagramie zdjęcia oznaczone hashtagiem #sztukadladzieci. Zobaczymy wtedy maluchy, które projektują nowe stroje dla infantek z obrazów Velazqueza, tworzą fantastyczne kolaże, wzorując się na owocowo-warzywnych portretach Arcimbolda albo po prostu układają puzzle z reprodukcjami słynnych dzieł sztuki. Podobne metody stosują edukatorzy prowadzący lekcje muzealne. Zajęć tego typu jest mnóstwo, a od niedawna dostępne są one nie tylko dla mieszkańców dużych miast, bo przeniosły się do sieci.
Kluczem do zainteresowania dziecka sztuką jest zatem odpowiednia metoda. Klasyczny wykład o malarstwie Picassa nie ma szans zainteresować malucha, ale aktywizująca książka, w której jednym z zadań będzie stworzenie kubistycznego portretu z pociętego rysunku już tak!
Co jednak, jeśli sami nie mamy zbyt dużej wiedzy o sztuce albo zwyczajnie nie wiemy, jak przekazać ją dziecku? W obydwu tych sytuacjach warto sięgnąć po książki o sztuce dla dzieci. Poniżej przedstawiamy ranking 10 naszym zdaniem najlepszych tego typu tytułów. W dalszej kolejności zaprezentujemy również książki o poszczególnych artystach oraz gry i zabawki, które mogą być wsparciem podczas twórczych zajęć.
Historia sztuki dla dzieci – 10 książek w sam raz na początek przygody ze sztuką
1. Susie Hodge, „Dlaczego sztuka jest pełna golasów?”
Sztuka bywa dziwna i niezrozumiała – także dla dorosłych, i to nawet tych, którzy zawodowo zajmują się tą dziedziną. Nie trzeba być jednak znawcą, aby czerpać przyjemność z obcowania ze sztuką – to najważniejsze przesłanie książki Susie Hodge. Poza tym autorka zachęca maluchy do jeszcze jednej ważnej rzeczy, czyli do stawania sztuce pytań.
Tytułowe „golasy” to raptem jedno z setek zagadnień poruszonych w książce. Poza tym maluchy będą miały okazję dowiedzieć się, dlaczego artyści ciągle malują jabłka i pomarańcze, co sprawia, że dzieła sztuki są takie drogie i czemu właściwie tworzą sztukę. W publikacji nie ma miejsca na suche fakty. Wszystkie informacje są podane w bardzo przystępny, pełen humoru sposób i okraszone kolorowymi ilustracjami.
2. Michael Bird, „Gwiaździsta noc Vincenta Van Gogha i inne opowieści. Historia sztuki dla dzieci"
To wyjątkowa historia sztuki dla dzieci – składa się na nią 68 porywających opowieści. Każda z nich dotyczy innego dzieła sztuki i innego artysty. Raz towarzyszymy prehistorycznym artystom, innym razem podglądamy podczas pracy Michała Anioła.
Co ważne, opowiadania nie dotyczą wyłącznie europejskich dzieł sztuki. Autor postanowił przybliżyć czytelnikom także twórczość azjatyckich, amerykańskich, afrykańskich, a nawet aborygeńskich artystów! Na kartach książki poznamy zatem nie tylko europejskich, kanonicznych mistrzów, ale także budowniczych Angkor Wat czy twórców Terakotowej Armii.
3. Katarzyna Vanevska, „Kto to puka? Sztuka"
Pięknie wydana książka o sztuce skierowana do dzieci w wieku około 6-10 lat. Maluch będzie mógł dzięki niej zaznajomić się z życiorysami i twórczością artystów takich jak: Claude Monet, Pablo Picasso czy Jan Matejko.
Autorka zdecydowała się na nietypową w tego rodzaju publikacjach wierszowaną formę. Kto wie, może dzięki temu historyjki silniej zapiszą się maluchowi w pamięci.
Każdej historii towarzyszą przepiękne ilustracje autorstwa Elżbiety Moyski.
4. Ewa Jałochowska, „Historia sztuki dla dzieci i rodziców. Rozmowy z Kajtkiem"
Główni bohaterowie tej książki to Ewa Jałochowska, czyli autorka, i jej siedmioletni syn Kajtek. Większość rozdziałów ma formę rozmów – to bardzo dobry pomysł, bo dzięki temu małoletni czytelnik może się utożsamić z Kajtkiem. Lektura może być bardzo interesująca również dla osoby dorosłej, niezaznajomionej ze sztuką.
Książka skrótowo przybliża czytelnikowi całą historię sztuki europejskiej, zaczynając od prehistorii, kończąc na awangardowych nurtach XX wieku.
5. Oscar Brenifier, „Piękno i sztuka. Co to takiego? Dzieci filozofują"
Książki z serii „Dzieci filozofują” również opierają się na rozmowach między dorosłymi i dziećmi. Dyskusję zawsze otwiera sześć pytań. W części „Piękno i sztuka” brzmią one następująco: czy wszyscy tak samo pojmujemy piękno? Co jest piękne, kto jest piękny? Czy powinieneś rozumieć piękno? Czy każdy z nas jest artystą? Czy artysta jest wolny, kiedy tworzy? Do czego służy sztuka?
Choć nie są to proste zagadnienia, autor książki zrobił wszystko, co w jego mocy, aby wyjaśnić je dzieciom w możliwie jak najprostszy sposób. Ogromnym wsparciem podczas lektury są zabawne, komiksowe ilustracje.
6. Maciej Byliniak, „ Okazy wybrane"
„Zwierzyniec” to tak naprawdę zbiór wierszy o zwierzętach. Czemu więc tytuł ten znalazł się w zestawieniu książek o sztuce dla dzieci? Ponieważ wierszowane opowiastki ilustrują dzieła sztuki polskich artystów. Są to nie tylko obrazy, ale także ryciny, rzeźby, a nawet dawne zabawki i plakaty reklamowe. W taki sposób też można oswajać dziecko ze sztuką!
W książce znajdziemy aż 284 reprodukcji dzieł sztuki z kolekcji prywatnych i muzealnych. Przedstawiają one zwierzęta takie jak: jelenie, konie, wilki, koty czy psy.
7. Łukasz Gorczyca, „Bałwan w lodówce"
Książka dotyczy wyłącznie sztuki współczesnej. Jej autorem jest Łukasz Gorczyca – współtwórca galerii Raster, który zauważył brak tego typu publikacji na polskim rynku wydawniczym i postanowił wypełnić tę niszę. Efekt jest zachwycający!
Tata Matyldy i Bartka – czyli dwójki głównych bohaterów – pracuje w galerii. Sztuka jest więc dla dzieci codziennością. Dzięki „Bałwanowi w lodówce” inne smyki także zyskują okazję do przeżycia niesamowitej artystycznej przygody.
Bohaterowie spotykają się i rozmawiają z wieloma współczesnymi twórcami. Jest wśród nich Julita Wójcik, Edward Krasiński czy Oskar Dawicki, który wystawił w galerii tytułowego bałwana w lodówce. Artyści w prosty i przystępny sposób wyjaśniają dzieciom swoje niestandardowe pomysły i zachęcają do tego, aby bawić się sztuką.
8. Małgorzata Kwapińska, Agnieszka Zimnowodzka, „Czyje to farby?"
„Czyje to farby?” to książka poświęcona technikom artystycznym. Wraz z główną bohaterką zaglądamy do pracowni najsłynniejszych malarzy, aby poznać kulisy ich warsztatu. Wśród podglądanych artystów będą m.in. Sandro Botticelli, Jan Vermeer czy Jackson Pollock.
Książkę warto kupić w komplecie ze „Szkicownikiem artysty”. Książka ta pozwala wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce i spróbować swoich sił w różnych technikach. Zadaniem smyka może być np. odtworzenie malowideł naskalnych przy pomocy przypraw znalezionych w kuchni. Prehistoryczni artyści nie mieli przecież do dyspozycji farb w tubkach!
9. Seria „Malarze Dzieciom" : „Czyj to domek?”, „Baletnice”, „W sekretnym ogrodzie"
Na serię „Malarze dzieciom” składają się obecnie trzy książki, ale wydawnictwo Tekturka zapowiada, że będzie ich więcej. Wspólnym mianownikiem wszystkich książek z serii są słynne obrazy, które stają się tłem dla fascynujących opowieści.
Historyjki opowiedziane w książkach nie są powiązane z rzeczywistymi dziejami obrazów. Dzieła sztuki są tu jedynie ilustracjami do opowieści. I tak w książce „Czyj to domek” zaglądamy do mieszkania Vincenta van Gogha i staramy się odgadnąć, kto w nim mieszka. W „Baletnicach” poznajemy dwie siostry, które uczestniczą w lekcjach baletu, bo taniec na scenie to niespełnione marzenie ich mamy, ale same mają wątpliwości, czy chcą podążać tą drogą. Natomiast w „Sekretnym ogrodzie” towarzyszymy małemu chłopcu w pełnej przygód wędrówce, która okazuję się być bardzo dziwnym snem.
Każdą z książek z serii „Malarze dzieciom” można także potraktować jako inspirację do kreatywnej zabawy w wymyślanie historii do obrazów. Wystarczy, że przygotujecie sobie kilka reprodukcji i uruchomicie wyobraźnię.
10. Agata Loth-Igaciuk, „ Draka w muzeum"
„Draka w muzeum” to książka fabularna, a nie typowo edukacyjna. W opowieść zostało jednak wplecionych tyle dzieł sztuki, że nie sposób nie wspomnieć tu o tej pozycji.
Wszystko zaczyna się od niewinnych przechwałek i zakładu o to, aby ukraść coś z Muzeum Narodowego w Warszawie. Bracia Janek i Stefek postanawiają podjąć się wyzwania, bo ich dziadek pracował kiedyś w muzeum, liczą więc na jego pomoc.
Dziadek faktycznie pomaga wnukom dostać się nocą do muzeum i przy okazji snuje opowieści na temat napotykanych po drodze eksponatów. Tym sposobem udaje im się zwiedzić niemal całe muzeum! Ale czy udało się coś ukraść i trafić dzięki temu na okładki gazet? Aby się tego dowiedzieć, trzeba po prostu zaopatrzyć się w tę książkę.
Książki o artystach dla dzieci (i nie tylko)
Sztukę można poznawać również poprzez twórczość poszczególnych artystów. Tytułów im poświęconych jest jednak tak wiele, że nie zdecydowaliśmy się ich omawiać z osobna. Wszystkie zebrane poniżej książki są warte uwagi:
Jak jeszcze może wyglądać domowa lekcja historii sztuki dla dzieci?
Pretekstem do rozmowy o sztuce nie musi być wyłącznie wspólna lektura. Równie dobrze można zaproponować maluchowi ułożenie puzzli z reprodukcją jakiegoś znanego obrazu. Liczba elementów powinna być oczywiście dostosowana do wieku malca.
To wciąż nie wszystkie możliwości, jakie stoją przed kreatywnym rodzicem. Możecie zagrać w memory i łączyć w pary słynne obrazy, przeglądać razem albumy ze sztuką i zachęcać smyka do rozpoznawania emocji sportretowanych osób, a nawet przebierać się za postaci z obrazów (ostatnio to bardzo popularna rodzinna rozrywka). Możliwości jest naprawdę mnóstwo, a do kreatywnej zabawy wcale nie trzeba specjalnych zabawek i gadżetów.
Oprac. Joanna Żelazińska
Miniaturka: Michal Balog (Unsplash)