Nietrafiony prezent. Jak nauczyć dziecko przyjmować prezenty?
Nietrafiony prezent prędzej czy później może pojawić się w życiu każdego dziecka. Problem w tym, że o ile dorosły jest w stanie pohamować rozczarowanie, maluchy są zazwyczaj bardzo szczere, dlatego też postawione w takiej sytuacji nie stronią od krytycznych uwag, krępując swoim zachowaniem wszystkich zgromadzonych. Co zrobić, aby uniknąć tego typu wstydliwych momentów? Jak reagować, gdy już do nich dojdzie? I wreszcie - jak nauczyć dziecko przyjmować prezenty, nawet te niekoniecznie wyczekiwane?
Jak nauczyć dziecko przyjmować prezenty?
Już od najmłodszych lat warto tłumaczyć dziecku, że prezenty powinno się przyjmować z uśmiechem niezależnie od tego, czy upominek nam się podoba, czy nie. Chodzi tu przecież nie o sam otrzymany przedmiot, co miły gest babci czy wujka. Nie powinniśmy być jednak przy tym zbyt wymagający. Trudno oczekiwać od trzylatka, by ukrył swoje rozczarowanie, gdy dostanie w prezencie figurki dinozaurów, podczas gdy te w ogóle go nie interesują. Pięcioletnie i starsze dzieci powinny mieć już jednak świadomość tego, że za prezent wypada podziękować, a niektóre emocje zostawić dla siebie. Oto jak można im to ułatwić:
Chcąc zminimalizować ryzyko nietrafionego prezentu, postarajmy się podpytać dziecko, co chciałoby otrzymać. Gdy ktoś zapyta nas, czym może obdarować naszą pociechę, spróbujmy podpowiedzieć, co sprawi maluchowi największą radość. W przypadku prezentu na Gwiazdkę problem może zostać rozwiązany w bardzo prosty sposób - wystarczy nakłonić smyka do napisania listu do Świętego Mikołaja. Nawet wtedy, gdy nie umie jeszcze pisać, może narysować to, co chce otrzymać, albo podyktować list rodzicom. Starsze dzieci, które już nie wierzą w Mikołaja, mogą natomiast potraktować pisanie listu jako zabawę oraz element bożonarodzeniowej tradycji. W przypadku innych okazji po prostu porozmawiajmy z dzieckiem. Kupując prezent dla malca, zawsze zastanówmy się, co może sprawić mu przyjemność i kierujmy się jego, a nie naszym gustem.
Przede wszystkim nauczmy dziecko jak podziękować za prezent. Wyjaśnijmy mu, że po otrzymaniu podarunku zawsze należy powiedzieć "dziękuję". Osobie, która obdarowuje dziecko, będzie na pewno bardzo miło, gdy malec się do niej uśmiechnie. O tym też należy powiedzieć dziecku. Krytykowanie prezentu czy skwaszona mina są zdecydowanie nie na miejscu, nawet wtedy, gdy otrzymany upominek nie bardzo trafił w nasz gust. Wytłumaczmy maluchowi, że osoba, która nas obdarowuje, chce nam sprawić przyjemność, ale nie zawsze wie, co chcielibyśmy otrzymać. W przypadku nietrafionego prezentu należy docenić starania oraz dobre chęci. Możemy przećwiczyć z dzieckiem w domu różne scenariusze, podczas których dostaje wymarzony lub niechciany prezent. Takie scenki będą nie tylko ciekawym i skutecznym sposobem na naukę dobrych manier, lecz także świetną, kreatywną zabawą.
Aby dziecko cieszyło się z otrzymywanych prezentów, postarajmy się nie przesadzać z ich ilością. Obdarowywanie dziecka to wielka przyjemność, jednak pamiętajmy, że gdy podarunków będzie zbyt dużo, malec po prostu przestanie się nimi cieszyć. Nie zasypujmy dziecka przesadnie zabawkami, słodyczami czy gadżetami, a wtedy z pewnością bardziej doceni każdy otrzymany upominek.
Warto porozmawiać o tym także z innymi członkami rodziny, aby i oni nie przesadzali z podarunkami. Zdarza się, że malec zamiast cieszyć się z wizyty cioci czy babci, oczekuje, że dostanie jakiś prezent. W takiej sytuacji rodzice powinni od razu zareagować i porozmawiać z malcem, że największą radością jest to, że ciocia czy babcia przyszły w odwiedziny i chce spędzić z nami przyjemnie czas.
Prezenty bez okazji są bardzo miłe, lepiej jednak nauczyć dziecko, że podarunki otrzymuje się w związku z jakimiś uroczystymi dniami, takimi jak urodziny, imieniny czy Święta Bożego Narodzenia. Konieczność oczekiwania na prezent powinna sprawić, że podarunek w oczach dziecka stanie się o wiele wspanialszy. Oczywiście można od czasu do czasu obdarować malucha niespodzianką z okazji braku okazji, lecz postarajmy się zachować w tym umiar.
Wytłumaczmy dziecku, że o wiele przyjemniej jest dawać niż dostawać i sami starajmy się o tym pamiętać, aby świecić dobrym przykładem. Nauczmy malca robić drobne upominki dla rodziny i przyjaciół, takie jak rysunki, laurki czy figurki z plasteliny. Możemy zaangażować się w jakąś działalność charytatywną i wspólnie z dzieckiem pomóc potrzebującym osobom.
Wyjaśnijmy, że prezenty nie muszą być drogie, że czasami lepiej jest zrobić coś samemu i włożyć w to swoje serce, czas i zaangażowanie niż iść do sklepu i kupić gotowy, drogi przedmiot.
Postarajmy się, aby dziecko nie oglądało nadmiernej ilości reklam. Nie jest to łatwe, jednak warto podjąć ten trud. Ograniczając smykowi dostęp do reklam, zmniejszamy prawdopodobieństwo wychowania go w duchu konsumpcjonizmu i materializmu. Oczywiście chcąc przekazać dziecku takie wartości jak empatia, radość z dawania czy docenianie starań i dobrych chęci innych osób, musimy dawać malcowi przykład swoją postawą i zdrowym podejściem do dóbr materialnych.
Bądźmy dla naszych dzieci najlepszym przykładem. Pokażmy im swoim zachowaniem jak prawidłowo przyjmować prezent, czyli z uśmiechem i słowem "dziękuję" na ustach. Nigdy nie komentujmy, szczególnie w obecności dziecka, otrzymanych podarunków w sposób negatywny, ani nie porównujmy ze sobą prezentów od różnych osób. Nie zastanawiajmy się głośno, jaka suma została przeznaczona na podarunek. Być może bystry maluch zauważy, że otrzymany przez nas prezent nie jest trafiony (np. w sytuacji, gdy mama otrzyma zestaw garnków, chociaż nie cierpi gotować...). Wtedy z pogodną miną wyjaśnijmy mu, że osoba, która nas obdarowała, chciała nam sprawić przyjemność i cieszymy się właśnie z tego, że ktoś chce zrobić dla nas coś miłego.
Przy okazji lekcji z otrzymywania prezentów warto porozmawiać z dzieckiem na podobne tematy, takie jak wręczanie prezentów, savoir vivre w różnych sytuacjach, czym są dobre maniery i dlaczego warto się ich nauczyć. Pomogą nam w tym wspomniane wyżej scenki tematyczne, rozmowy, książki na temat dobrego zachowania, spektakle teatralne lub filmy poruszające tę tematykę. Niezwykle ważna jest także postawa rodziców i innych dorosłych w najbliższym otoczeniu malca.
I na koniec – nie przejmujmy się zbytnio, gdy malec nie wpadnie w zachwyt nad otrzymanym podarkiem. Nie bierzmy do siebie jego zachowania, ponieważ najprawdopodobniej smyk nie chce sprawić nam przykrości. Odrobina dobrego humoru na pewno pomoże nam łatwo wybrnąć z niezręcznej sytuacji. Pamiętajmy, że malec dopiero uczy się zasad dobrego wychowania i nie zawsze może o nich pamiętać. Rolą rodziców jest natomiast to, aby mu o nich spokojnie i wytrwale przypominać.
Dobrze wychowani i kulturalni ludzie są bardziej lubiani i pozytywniej postrzegani przez innych. Podarujmy więc naszym smykom wyjątkowy prezent – znajomość dobrych manier i umiejętność zachowania się w różnych, nawet niezbyt komfortowych sytuacjach, takich jak chociażby nietrafiony prezent pod choinką. Jeśli nauczymy dzieci czym jest wdzięczność i jak ją okazywać, powinno być im znacznie łatwiej odnaleźć się w relacjach międzyludzkich.
Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda
Konsultacja specjalistyczna: Agnieszka Skoczylas, psycholog dziecięcy
