Jak nauczyć dziecko zachowywać się przy stole?

Jak nauczyć dziecko odpowiednio zachowywać się przy stole? 15 zasad, z którymi warto zaznajomić dziecko przed Wigilią, wizytą u babci lub inną rodzinną uroczystością

Warto uczyć maluchy jak zachowywać się przy stole już od najmłodszych lat. Taka wiedza może wielokrotnie się im przydać i to zarówno na przestrzeni kilku najbliższych lat (np. podczas wizyty w eleganckiej restauracji), jak i w dorosłym życiu. Poza tym znacznie milej jest usiąść do wspólnego posiłku, gdy każdy członek rodziny dba o to, by jeść kulturalnie i uprzejmie się zachowywać wobec innych. Osiągnięcie tego celu wcale nie musi być trudne! 

 

Kiedy zacząć uczyć dzieci właściwego zachowania przy stole?

Najlepiej wtedy, gdy zaczną samodzielnie jeść, aby jak najwcześniej zacząć kształtować prawidłowe nawyki. Oczywiście nie chodzi o to, aby maluszki wiedziały jak jeść małże czy ślimaki, które i tak najprawdopodobniej nie pojawiają się w ich diecie. Można za to wdrażać malcom podstawowe zasady, takie jak to, że nie należy rzucać jedzeniem czy oglądać telewizji w trakcie posiłku. Dopasujmy naukę dobrych manier do wieku i możliwości dziecka. Dla 6-, 12-miesięcznego niemowlaka pierwszą nauką może być samo siadanie do stołu, a nie jedzenie w biegu. Od dwulatka możemy zaś oczekiwać samodzielnego posługiwania się łyżką i widelcem. Jeśli będziemy od początku uczyć dzieci jak zachowywać się przy stole, powinniśmy uniknąć krępujących sytuacji podczas rodzinnych spotkań, uroczystości czy innych posiłków spożywanych w domu i poza nim. 

W jaki sposób pomóc dzieciom w nauce dobrych manier podczas jedzenia?

Zasady savoir-vivre mówią, że zachowanie dzieci przy stole jest tak samo ważne jak zachowanie dorosłych. Jeśli nie wiedzą jak się zachować, rodzice są odpowiedzialni za to, aby je upomnieć – spokojnie i konsekwentnie, bez krzyku czy zawstydzania. Najlepszą nauką dla maluchów będzie oczywiście dobry przykład mamy, taty i innych bliskich osób. Pamiętajmy, dzieci są uważnymi obserwatorami i szybko uczą się poprzez naśladowanie dorosłych. Z pomocą w nauce oraz utrwaleniu zasad, które powinny panować podczas wspólnych posiłków, przyjdą nam także książki. Bez problemu znajdziemy takie, które są skierowane do starszaków, jak i do najmłodszych czytelników. Dobrym pomysłem jest także zachęcanie dzieci do nakrywania stołu. Maluszki mogą rozkładać serwetki, a starszaki pomagać w rozstawianiu talerzy, szklanek i sztućców. Przy okazji uczymy malca jak powinno przygotowywać się stół do posiłku. Pamiętajmy także, aby podziękować smykowi za to, że pamiętał jak zachowywać się przy stole.

15 najważniejszych zasad kulturalnego zachowania przy stole dla dzieci:

Do stołu siadamy po umyciu rąk. Dotyczy to wszystkich – małych i dużych. To prosty nawyk, dzięki któremu zachowamy właściwą higienę spożywania posiłków.

Dziecko powinno zaczekać z rozpoczęciem posiłku na innych domowników. Zasada ta nie dotyczy tylko bardzo małych dzieci.

Nie kładziemy zabawek czy książek, a w przypadku starszych dzieci – telefonów i tabletów na stole podczas posiłku. Wspólne jedzenie to czas na bycie razem i rozmowę, na którą często brakuje czasu w ciągu dnia.

Podczas wspólnych posiłków nie oglądamy telewizji. To czas, kiedy skupiamy się na jedzeniu, a także na miłej rozmowie z osobami, z którymi siedzimy przy stole.

Bardzo ważna jest odpowiednia postawa. Nogi powinny być pod stołem, a nie na nim czy na krześle. Kładzenie nóg na stół czy krzesło jest nie tylko nieładne, lecz także niebezpieczne – dziecko może się przewrócić i zrobić sobie krzywdę. Na stół nie kładziemy też łokci. Zwracajmy uwagę, aby malec siedział prosto i nie garbił się. Nie powinien bujać się na krześle, ponieważ takie akrobacje mogą być również niebezpieczne i skończyć się wypadkiem.

Nie dmuchamy na jedzenie. Jeśli jest zbyt gorące, aby je zjeść, należy chwilę poczekać.

Jemy bez pośpiechu i nie siorbiemy ani nie mlaskamy. Nikt nie ma ochoty słuchać takich nieprzyjemnych odgłosów podczas jedzenia – warto to uświadomić malcowi.

Nie mówimy z pełnymi ustami. Uświadommy malca, że jeśli chce coś powiedzieć podczas posiłku, niech najpierw połknie to, co ma w buzi.

Dziecko powinno w miarę możliwości używać sztućców. Im smyk starszy, tym większa powinna być jego sprawność w posługiwaniu się widelcem, łyżką i nożem. Jedzenia nie nakładamy swoimi sztućcami. To nie tylko niekulturalne, lecz także niehigieniczne.

Nie wyciągamy ręki przez cały stół, aby po coś sięgnąć. Przy okazji można wtedy zahaczyć łokciem o czyjś nos lub włożyć rękaw w talerz osoby siedzącej obok. Nauczmy dziecko, że jeśli chce sięgnąć po coś, co stoi daleko od niego, powinno poprosić kogoś o podanie.

Nie krytykujemy jedzenia, które nam nie smakuje. Nie jest to łatwe w przypadku małych dzieci, które po prostu są rozbrajająco szczere. Uczmy dzieci, że choć mają prawo do własnego zdania, nie zawsze powinny je głośno wyrażać. Jeśli maluch nie lubi marchewki, niech po prostu jej nie je. Nie musi przy okazji opowiadać wszystkim dookoła, jakie to paskudztwo. Starszakom tłumaczmy, że w dobrym tonie jest przynajmniej skosztowanie dania oraz że nie należy doprawiać potrawy przed spróbowaniem. 

Nie przechylamy talerza z zupą, aby łatwiej było zjeść ją do końca. Zresztą w przypadku maluchów takie przechylanie może się skończyć wielką plamą na obrusie lub ubraniu.

Nie oblizujemy talerza czy noża, choćby danie było niebiańsko pyszne. Takie nieestetyczne zachowanie nie przystoi dobrze wychowanym dzieciom, już nie mówiąc o tym, że oblizując nóż można się zranić.

Nauczmy malca, aby po skończonym posiłku odniósł naczynia, z których korzystał. Oczywiście w restauracji nie musi tego robić, jednak w domu, podczas wizyty u cioci czy babci – jak najbardziej.

Maluch powinien znać słowa takie jak: proszę, przepraszam i dziękuję. Niech podziękuje za posiłek i przeprosi, gdy coś niechcący narozrabia, np. gdy sok zamiast do buzi trafi na obrus. Takie potknięcia się zdarzają, należy za nie przeprosić i pomóc w sprzątaniu.  

Na kulturalne zachowanie przy stole składa się kilka czynników, o których warto pamiętać na rodzinnych spotkaniach, w restauracji czy na odświętnych uroczystościach, takich jak przyjęcia weselne. Jeśli sami jako rodzice będziemy ich przestrzegać, wtedy możemy się spodziewać, że i nasze pociechy nie będą miały z nimi problemu. Być może od czasu do czasu będzie trzeba im przypomnieć o pewnych rzeczach, jednak jeśli mama i tata będą dawać dziecku dobry przykład, dobre zachowanie przy stole stanie się dla niego normą i czymś zupełnie naturalnym, wyniesionym z rodzinnego domu. Taka nauka z pewnością nie pójdzie w las i przyda się dzieciom także w dorosłym życiu, kiedy to nie raz będą jeść wspólne posiłki czy to z rodziną, czy ze znajomymi lub współpracownikami.

Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda

Konsultacja specjalistyczna: Agnieszka Skoczylas, psycholog dziecięcy