Czkawka u noworodka: jakie są jej przyczyny i co robić, gdy męczy maluszka?

Czkawka u noworodka to częste zjawisko, które może niepokoić młodych rodziców. Czym jest spowodowana? Czy mama i tata faktycznie powinni się nią martwić? W jaki sposób radzić sobie z czkawką, aby nie męczyła maleństwa? I co zrobić, aby rzadziej mieć z nią do czynienia? Oto kilka przydatnych porad.

Jakie są przyczyny czkawki u niemowląt?

Czkawka to rytmiczne, częste, mimowolne skurcze mięśni przepony, którym towarzyszy charakterystyczny odgłos. Częsta czkawka u noworodka jest zjawiskiem normalnym i zazwyczaj nie należy się nią przejmować. Pierwsza czkawka może przytrafić się smykowi już w brzuchu mamy. Trwa od kilku do kilkudziesięciu minut, jej przyczyną jest najczęściej niedojrzały układ nerwowy. Może występować kilka, a nawet kilkanaście razy dziennie, jednak z czasem będzie zdarzać się coraz rzadziej. Pamiętajmy, że u wcześniaków częstotliwość jej występowania może być większa niż w przypadku dzieci urodzonych w terminie. Najczęściej pojawia się w następujących sytuacjach:

Czkawka u noworodka po jedzeniu

Czkawka u noworodka po karmieniu może być spowodowana przejedzeniem lub połknięciem dużej ilości powietrza podczas ssania. Ryzyko pojawienia się jej wzrasta, gdy maluszkowi nie odbije się po jedzeniu, dlatego zawsze trzeba zadbać o to, aby pozbyć się nadmiaru powietrza z układu pokarmowego dziecka. Czkawka u noworodka po wypiciu mleka nie powinna wystąpić, gdy przypilnujemy, aby niemowlę prawidłowo chwyciło pierś lub butelkę, a w smoczku nie zbierało się powietrze. Warto poprosić położną lub lekarza pediatrę, aby pokazali nam, jak prawidłowo trzymać dziecko podczas karmienia, oraz doradzili, jaki smoczek wybrać, jeśli malec je z butelki (np. z systemem antykolkowym zapobiegającym połykaniu powietrza w trakcie jedzenia). Starajmy się też nie przekarmiać maluszka.

.

Czkawka u noworodka – jak sobie z nią radzić?

Istnieje kilka sprawdzonych sposobów, które pomogą nam poradzić sobie z czkawką. Zanim jednak je zastosujemy, przyjrzyjmy się uważnie dziecku, aby dowiedzieć się, jaka jest jej przyczyna. Jeśli już ją poznamy, zastosujmy odpowiednią metodę:

• Jeśli mamy do czynienia z czkawką po jedzeniu, malec prawdopodobnie nałykał się powietrza lub zjadł zbyt wiele pokarmu. Potrzymajmy go w pozycji do odbicia i po prostu zaczekajmy. Kiedy pokarm dotrze do dalszej części układu trawiennego, czkawka powinna sama minąć. Można spróbować karmić dziecko z krótkimi przerwami na odbicie się. Przerwy w karmieniu pomogą mleku spłynąć z przełyku do żołądka, zmniejszając ryzyko czkawki.
• W przypadku, gdy czkawka u noworodka pojawia się w trakcie karmienia lub w momencie, gdy malec się śmieje, również należy ułożyć maluszka w pozycji pionowej, tak aby ułatwić mu odbicie. Przytulmy go i pochodźmy z nim chwilę, a czkawka powinna niebawem ustąpić. Możemy też delikatnie poklepać go po pleckach. Utulenie dziecka w ramionach w pozycji do odbicia i spokojne kołysanie to także metoda na uspokojenie rozemocjonowanego smyka z czkawką.
• Jeśli czkawka spowodowana jest wychłodzeniem, najpierw zmieńmy maluszkowi pieluszkę, aby miał sucho. Mokra pieluszka może być przyczyną uczucia zimna u dziecka. Następnie otulmy go kocykiem lub załóżmy dodatkową warstwę ubranka. Dobrym sposobem na ogrzanie i pozbycie się czkawki u malutkiego dziecka jest przytulenie go i nakarmienie z piersi lub podanie ciepłej wody w butelce.
• Jeśli nie wiemy, jaka jest przyczyna czkawki, spróbujmy ułożyć maluszka na brzuszku (zawsze pod nadzorem opiekuna!), można go też ułożyć na własnym ciele. Zadbajmy o to, aby było mu ciepło i podajmy wodę lub mleko do picia.

Nigdy nie stosujmy u dziecka popularnych metod na czkawkę u dorosłych, takich jak zjedzenie cukru czy straszenie.

Kiedy do lekarza?

Uporczywe, przedłużające się czkawki należy zdiagnozować. Najlepiej zgłosić to lekarzowi pediatrze, który pomoże nam rozwiązać problem. Specjalistyczna pomoc może okazać się niezbędna w momencie, gdy czkawka u noworodka czy niemowlaka trwa ponad godzinę, przeszkadza w regularnym karmieniu bądź zakłóca sen dziecka. Zbyt częsta, męcząca czy nasilająca się czkawka może być objawem np. refluksu żołądkowo-jelitowego. Inne symptomy mogące świadczyć o chorobie refluksowej żołądka to: rozdrażnienie, obfite ulewanie, wypluwanie jedzenia czy osłabiony apetyt. Maluch może także słabiej przybierać na wadze.

Jeśli czkawce nie towarzyszą inne niepokojące objawy, nie ma powodów do obaw. Także czkawka po jedzeniu u noworodka nie jest niepokojącym zjawiskiem. Niektóre dzieci przychodzą na świat ze skłonnością do częstej czkawki, ale z czasem powinna ona występować coraz rzadziej. Chociaż wielu rodziców martwi się, że stanowi ona duży dyskomfort dla dziecka, maluchy zazwyczaj radzą sobie z nią zaskakująco dobrze. Wiele z nich ta niespodziewana sytuacja może po prostu… rozbawić!

Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda

Konsultacja specjalistyczna: Elżbieta Chruścińska, doświadczona położna