Na czym właściwie polegają zabawy paluszkowe?
Zabawy paluszkowe polegają na recytowaniu i obrazowaniu tekstu poprzez gestykulowanie, dotykanie, głaskanie czy masowanie dziecięcych paluszków, dłoni i całego ciała. Można się w nie bawić już od pierwszych dni życia maluszka. Początkowo to rodzic opowiada i ilustruje te proste rymowanki poprzez gesty, jednak z czasem pałeczkę w sposób naturalny przejmuje dziecko. Smyk będzie coraz aktywniej uczestniczył w zabawach, aż w końcu, pewnego dnia, sam będzie umiał je przeprowadzić.
Zabawy paluszkowe – najważniejsze cele
Zabawy paluszkowe mają mnóstwo zalet. Oto najważniejsze z nich:
- Jednym z głównych celów zabaw paluszkowych jest rozwijanie motoryki małej dziecka. To świetne ćwiczenie dla malutkich rączek. Poprawia ich sprawność i przygotowuje do samodzielnych, codziennych czynności, takich jak ubieranie się, manipulowanie różnymi przedmiotami, rysowanie, a w dalszej przyszłości – pisanie.
- Jest to forma zabawy, która uczy dziecko, czym jest dialog. Pokazuje, na czym polega jego naprzemienność, co wspiera rozwój umiejętności komunikacyjnych.
- Wzbogacają słownictwo malca, co korzystnie wpływa na rozwój jego mowy. Dziecku łatwiej jest zapamiętać nowe słowa poprzez ich częste powtarzanie w zabawie.
- Jest to jedna z wielu metod budowania pozytywnej, ciepłej i bliskiej relacji między dorosłym a dzieckiem, tak samo jak wspólne czytanie czy śpiewanie kołysanek do snu.
- Uczą dziecko koncentrowania się na danej czynności.
- Pomagają maluchowi się zrelaksować.
- Smyk uczy się nazw poszczególnych części ciała oraz tego, gdzie się znajdują i do czego służą.
- Zabawy paluszkowe dla 3-latków oraz starszych dzieci to także dobry sposób na zabawę i integrację grupy, np. w przedszkolu. Starszaki mogą samodzielnie inicjować paluszkowe zabawy, włączać w nie młodsze dzieci. Dzieci poznają się poprzez zabawę, mają szansę na nawiązanie nowych relacji. Poza tym zabawy paluszkowe przygotowują przedszkolaki do taki czynności jak: lepienie, wycinanie, rysowanie czy kolorowanie.
Zabawy paluszkowe dla dzieci – przykłady
Oto kilka najpopularniejszych zabaw paluszkowych, które warto wpleść w codzienną zabawę. Dzięki ich różnorodności wybierzemy coś i dla niemowlaka, i dla starszaka.
Zabawy paluszkowe – przykłady dla najmłodszych:
- „Idzie rak” (idziemy palcami po ciele dziecka, na słowo „znak” łaskoczemy je)
- Idzie rak nieborak,
- Czasem naprzód, czasem wspak.
- Idzie rak nieborak,
- Jak uszczypie, będzie znak!
- „Sroczka”
- Sroczka kaszkę warzyła (mieszamy w rączce maluszka palcem jak w miseczce),
- Dzieci swoje karmiła,
- Temu dała na łyżeczce (dotykamy pierwszego paluszka dziecka, można go także złapać lub delikatnie zagiąć),
- Temu dała na miseczce (drugi paluszek),
- Temu dała na spodeczku (trzeci paluszek),
- Temu dała w garnuszeczku (czwarty paluszek),
- A dla tego nic nie miała (piaty paluszek).
- Frrrr! Po więcej poleciała (naśladujemy rękami ruch skrzydeł ptaka).
- „Kosi kosi łapci” (klaszczemy rączkami dziecka, starsze dzieci klaszczą same)
- Kosi kosi łapci, pojedziemy do babci,
- Od babci do mamy, mama da śmietany.
- Kosi kosi łapci, pojedziemy do babci,
- Od babci do cioci, ciocia da łakoci.
- Kosi kosi łapci, pojedziemy do babci,
- Babcia da nam mleczka, dziadek cukiereczka.
- „Czapla” (chodzimy palcami po rączce dziecka)
- Chodziła czapla po desce,
- Opowiedzieć coś jeszcze?
Zabawy paluszkowe – przykłady dla starszaków:
- „Rączki klaszczą” (obrazujemy słowa gestami)
- Rączki klaszczą: klap klap klap,
- Nóżki tupią: tup tup tup,
- Tutaj swoją głowę mam,
- A na brzuchu: bam bam bam!
- Tutaj moje uszy mam,
- Oczy patrzą tu i tam,
- Buzia robi: am am am,
- A na nosie sobie gram!
- „Nasze rączki” (obrazujemy słowa gestami)
- Nasze rączki klaszczą,
- A czasem się pogłaszczą.
- W kolanka zastukają
- I dzieciom pomachają!
- „Głowa, ramiona…” (śpiewamy na melodię z „Siekiery, motyki”, dotykając wymienianych części ciała, staramy się śpiewać coraz szybciej i nadążać z pokazywaniem)
- Głowa, ramiona, kolana, palce,
- kolana, palce, kolana palce.
- Głowa, ramiona, kolana, palce,
- Oczy, uszy, usta, nos!
- „Idzie kominiarz…” (Wersja dla młodszych: idziemy palcami po ciele dziecka, wkładamy szybkim ruchem rękę pod pachę malca lub na karku za bluzeczkę. Wersja dla starszaków: Dzieci kolejno splatają palce odwróconych do siebie tyłem dłoni, następnie zaplatają dłonie w komin, z którego wystaje kciuk-kominiarz)
- Idzie kominiarz po drabinie,
- Fiku miku! Już w kominie!
Wersje poszczególnych zabaw paluszkowych mogą różnić się między sobą. Nie jest istotne, aby brzmiały zgodnie z oryginałem, najważniejsze, aby dawały rodzicowi i dziecku mnóstwo radości.
Jaka jest największa zaleta zabaw paluszkowych? Dzieci je wprost uwielbiają i potrafią domagać się wielokrotnego powtarzania, któremu zazwyczaj towarzyszy głośny śmiech uradowanego malca. Pomimo częstego stosowania zabawy paluszkowe nie tracą na swojej atrakcyjności. W ten prosty sposób rodzic może w bardzo pozytywny sposób wpływać na rozwój swojej pociechy. Pamiętajmy, aby wszystkie zabawy odbywały się zawsze w przyjaznej atmosferze, która będzie dawać smykowi poczucie bezpieczeństwa.
Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda
Konsultacja specjalistyczna: Agnieszka Skoczylas, psycholog dziecięcy