Każdy rodzic chciałby mieć inteligentne dziecko. Ponadprzeciętny poziom IQ pociechy jest powodem do dumy, a z drugiej strony jedną z najczęstszych cech, którymi opiekunowie chętnie chwalą się w swoim otoczeniu. Na pewno masz chociaż jednego znajomego na Facebooku, którego główną pasją wydaje się publikowanie zdjęć dziecka w internecie. Co ciekawe, sytuacja, gdy najbliżsi zauważają w malcu geniusza nie jest rzadkością! Ten mechanizm przyczynia się do rozwoju gatunku ludzkiego. Przedstawicielom homo sapiens zależy, żeby inwestować w silne i mądre potomstwo.
Czym tak właściwie jest inteligencja?
Przez wiele lat ludzkość żyła w przekonaniu, że to jedynie genetyka determinuje intelektualne i społeczne możliwości człowieka. Badacze wysnuli przed laty teorię - która dziś wydaje się dość nieprawdopodobna - że to wielkość mózgu wpływa na poziom inteligencji. Oczywiście, w praktyce okazało się, że duża głowa wcale nie potwierdza znacznego poziomu IQ.
Przełomem w nauce było pojawienie się urządzeń, takich jak tomograf i rezonans magnetyczny, które pozwoliły na bezinwazyjne skanowanie mózgów. Prowadzone badania przyniosły wniosek, że u osób rozwiązujących testy IQ, zauważalne jest angażowanie obszarów w okolicach płatów czołowych i potylicznych. Zatem za inteligencję odpowiedzialne są struktury mózgowe, a dokładnie ich sprawne połączenia. IQ oparte jest na myśleniu przyczynowo-skutkowym. Osoby z wysokim jej poziomem charakteryzuje logika i kreatywność w podejmowaniu decyzji.
Synapsy, czyli ilość połączeń nerwowych w mózgu
Człowiek rodzi się przeciętnie z liczbą 2.500 połączeń na neuron, a po trzech latach życia, ich ilość wzrasta do 15.000. Za ten niesamowity wzrost odpowiedzialne są wszelkie obserwacje i nowe doświadczenia, które przeżywa dziecko. Wynika z tego, że środowisko ma olbrzymi wpływ na rozwijający się mózg.
- Wyniki „studium filadelfijskiego” z 2010 roku wskazują, że dzieci, którym poświęcano więcej uwagi miały wyższy iloraz inteligencji, natomiast te, którym rodzice nie szczędzili czułości wykazywały się lepszymi zdolnościami w rozwiązywaniu zadań pamięciowych.
- Badania pokazują, że trzylatki, które od narodzin miały styczność z bogatym i żywym językiem charakteryzują się wyższym IQ niż ich rówieśnicy.
Kiedy i jak rozwijać inteligencję dziecka?
Można wyróżnić trzy etapy, w trakcie których świadome działania pozwolą wpłynąć na rozwój dziecka: okres niemowlęcy, etap przedszkolny i wiek szkolny.
Czas razem z noworodkiem
Od początku, czyli przyjścia na świat maleństwa, ważna jest miłość i poczucie bezpieczeństwa. Odpowiednie stymulowanie rozwoju dziecka już w tym okresie będzie miało konsekwencje związane z poziomem inteligencji w przyszłości. Pozytywne emocje opiekunów są mają wielki wpływ na dziecko. Tuląc i kołysząc niemowlę, ćwiczysz jego koordynację ruchową. W zachowaniu bliskości przydatne będą nosidła i chusty, a dodatkowo pomogą one mamie odzyskać nieco swobody.
Rozwijaj wzrok i słuch dziecka
Po około pierwszym miesiącu życia, niemowlę widzi na tyle dobrze, że może oglądać specjalne kontrastowe obrazki. Pomocne będą składane książeczki, karty, a nawet pluszaki. Warto zawiesić nad łóżeczkiem karuzelę, aby malec mógł obserwować, co się na niej znajduje, a z czasem dotykać, czy kopać. Przydać się mogą też różne przywieszki. Na rozwój poczucia rytmu i tempa, wpływ będą miały dźwięki już w pierwszych chwilach po urodzeniu, np. na pewno będą przyjemny będzie spokojny głos matki, dopasowana muzyka, czy nucone przez rodziców kołysanki.
Dobry sen
Sen dla dzieci jest niezmiernie ważny, mózg malca w tym czasie cały czas pracuje, a dodatkowo pobudzane są obszary, które w trakcie niespania nie były aktywne. Od około trzeciego miesiąca życia, warto starać się nauczyć dziecko wieczornej rutyny, która pozwoli mu się wyciszyć i uspokoić przed zaśnięciem. Spokojny sen ułatwią też wygodne ubranka, rożki i śpiworki do spania. Jeśli będziesz wykonywała codzienne czynności pielęgnacyjne w takiej samej kolejności, niemowlę zacznie rozumieć, że nadchodzi noc.
Przede wszystkim zabawa
Im starsze dziecko, tym więcej rozwijających aktywności można mu zaproponować. Pamiętaj jednak, żeby we wszystkim zachować swobodę i dać małemu czas dla samego siebie. Dla kilkumiesięcznego dziecka doskonale sprawdzą się zabawki sensoryczne. Maskotki interaktywne lub popularne misie Szumisie pozytywnie działają na wszystkie zmysły maleństwa, jednocześnie je relaksują i uspokajają. Interaktywne gadżety pobudzają wyobraźnię i kreatywność.
Inteligentny kilkulatek? Pozwól mu na zabawę!
Żeby zająć i zainteresować przedszkolaka, niezbędne są już nieco bardziej zaawansowane rozwiązania. Wybór odpowiednich zabawek może stanowić wyzywanie dla rodziców. Warto skoncentrować się na tym, co zainteresuje dziecko. W tym wieku, można zaobserwować, jaki rodzaj aktywności przynosi chłopcu czy dziewczynce najwięcej frajdy. Szeroki wybór zabawek edukacyjnych, sprawia, że można wspierać różne zdolności dziecka, np. logiczne myślenie, podsuwając mu zabawki do liczenia, czy kreatywność, dzięki zestawom artystycznym „Zrób to sam” i układankom .
Co daje czytanie?
W wielu źródłach można znaleźć rady, że sprawdzonym sposobem na rozwój inteligencji dziecka jest czytanie. Tę prawdę potwierdzi na pewno niejedna przedszkolanka, czy bibliotekarka. Niestety, rodzice często nie doceniają znaczenia tego sposobu na spędzanie czasu z synem czy córką. A naprawdę warto, wspólne czytanie poprawia kompetencje dziecka i pielęgnuje rodzinne relacje! Chcesz, żeby Twoja pociecha czytała książki w przyszłości, zacznij już teraz czytać mu sam. Na początek sprawdzą się książeczki dla najmłodszych, potem można bez końca eksplorować literaturę dziecięcą.
Popularne rozwiązanie – zajęcia dodatkowe
Rodzicom, którym zależy na rozwijaniu inteligencji dziecka, często pierwsze na myśl przychodzą dodatkowe zajęcia. Innym, przypomnieć się może historia rozmowy dwóch dziewczynek, opisana w „Pochwale Powolności” Carla Honore: „Jedna mówi do drugiej: „Okay, przesunę balet o godzinę do tyłu, przełożę gimnastykę i odwołam fortepian… ty przeniesiesz skrzypce na czwartek i urwiesz się z piłki… w ten sposób w środę będziemy mieć czas od 15:15 do 15:45, żeby się pobawić.” Jeśli chcesz, żeby Twoje dziecko rozwijało się dobrym kierunku, warto zainteresować się metodą Montessori.
Edukacja alternatywna – Montessori
Pedagogika Montessori jest jedną z metod wychowawczych, stworzoną przez włoską lekarkę i pedagożkę, urodzoną w 1870 roku. Jej głównym założeniem jest umożliwienie dziecku wszechstronnego rozwoju, rozwijanie jego samodzielności i twórczej aktywności. W przeciwieństwie do tradycyjnej edukacji, opartej na systemie nagród i kar, w tym przypadku stawia się na twórczość i kreatywność. Dzieci powinny poznawać świat przy użyciu wszystkich pięciu zmysłów. Duże znaczenie odgrywają niezbędne pomoce dydaktyczne, np. memory sensoryczne. Rodzicom przydadzą się natomiast książki opowiadające o tej wyjątkowej metodzie.
Inteligencja a sukces życiowy
Wysoki poziom IQ dziecka jest istotny dla wielu rodziców. A świadomość, że można rozwijać inteligencję własnych potomków działa na niektórych opiekunów bardzo motywująco. Nie dajmy się jednak zwariować. Genialne dzieci, to nie zawsze szczęśliwe dzieci… Wyniki badań Satoshi Kanazawy wskazują, że osoby wybitnie inteligentne mają słabszy instynkt rodzicielski, najlepiej czują się we własnym towarzystwie. Z 1500 dzieci z wysokim IQ, które brały udział w projekcie badawczym amerykańskiego psychologa Lewisa Termana, tylko 4 wyrosło na cieszących się autorytetem w swoich dziedzinach dorosłych, zajmujących eksponowane stanowiska.
Opracowanie: Karolina Pietrak