Jeżeli twoje dziecko odmawia chodzenia do szkoły, reaguje na nią niechętnie, odczuwa lęk albo skarży się na bóle (np. brzucha albo głowy) na samą myśl o szkole, nie lekceważ tego. Mogą być to objawy lęku przed szkołą i warto zadbać o adekwatną pomoc.
Objawy i reakcje lękowe u dziecka są bardzo ważne i nie warto ich lekceważyć. Zaniedbane mogą prowadzić do narastania i utrwalania się problemów, a w konsekwencji do mocno zaniżonej samooceny, zaburzeń lękowych (np. fobii) albo zaburzeń nastroju (np. depresji).
Czym jest fobia szkolna?
Fobia szkolna dotyczy 1-5 % dzieci i młodzieży szkolnej. Jest to uporczywy lęk przed określonymi sytuacjami związanymi ze szkołą, a nawet skojarzonymi ze szkołą tematami czy rozmowami na ten temat. Przesadne reakcje zaniepokojenia i trwogi występują, nawet pomimo zapewnień, że lękorodne sytuacje nie stanowią realnego zagrożenia oraz zdawania sobie sprawy z konieczności obowiązku szkolnego. W wyniku tego lęku dzieci mogą unikać szkoły, rozmów o niej, sytuacji i tematów, które ze szkołą się kojarzą lub z przerażeniem przeżywają kontakt ze szkołą, a nawet drogę do niej, czy czas poprzedzający (np. niedziela wieczór). Charakterystyczne jest to, że objawy lęku mijają, kiedy mija „ryzyko” kontaktu ze szkołą. Przy czym unikanie ekspozycji na szkołę powoduje błędne koło - nasilenie lęku i przez to jeszcze większą trudność w kontakcie z nią.
Przyczyny fobii szkolnej są różne. Może to być wrażliwość, wrodzona nieśmiałość, nieumiejętność dostosowania się do wymagań nauczycieli, ale również lęk przed przemocą ze strony równieśników. W każdym przypadku powinniśmy interweniować, aby ustalić przyczyny problemu i jak najszybciej zorganizować pomoc.
Jak pomóc dziecku ze strachem przed szkołą
Choć sytuacja jest dla was trudna, pamiętajcie o trzeźwej ocenie przyczyny problemu i odpowiednim dystansie. Niezależnie od przyczyn fobii, warto skontaktować się z wychowawcą dziecka i szkolnym psychologiem. Ich obecność i zaangażowanie pozostają niezwykle ważne dla udzielenia pomocy. Pozostawienie pociechy na jakiś czas w domu, nie jest dla niego zbyt dobrym rozwiązaniem i niczego trwale nie rozwiąże. Powrót do szkoły po kilku dniach przerwy może okazać się jeszcze bardziej stresujący i pogłębić negatywną reakcję, dlatego starajmy się nie przerywać uczęszczania na lekcje.
Dziecku będzie łatwiej poradzić sobie z Waszą pomocą. Może również potrzebować specjalistycznej pomocy np. psychologa czy szkoły. Aby pomóc mu w tej trudnej dla niego sytuacji, starajcie się służyć wsparciem i okazać zrozumienie. W żadnym wypadku nie żartujcie z jego lęku! Tylko wówczas dziecko otworzy się i nie poczuje obawy przed opowiedzeniem wam o tym co czuje. Może możecie pobawić się w szkołę – pluszaki lub rodzina będzie odgrywać role koleżanek i kolegów z klasy? Wolicie wspólnie narysować klasę/szkołę? Świetnie! Możecie też tworzyć wspólnie bajkę o wesołej drodze do szkoły lub „prawdziwym” dniu spędzonym w szkole? Na pewno warto wspierać dziecko i rozmawiać. Znacie je najlepiej i wiecie, jakich sposobów użyć, żeby zachęcić do rozmowy o problemie, a jest to pierwszy krok do poradzenia sobie z problemem. W wazie wątpliwości możesz poprosić o pomoc specjalistę – co dwie głowy to nie jedna.
Oprac. Ewelina Wojtunik
Konsultacja specjalistyczna Aleksandra Błaszkiewicz-Okrągły; psychoterapeuta poznawczo-behawioralny, psycholog z przygotowaniem pedagogicznym
Niniejszy artykuł stanowi wyraz osobistych przekonań jego autora i nie zastąpi indywidualnej porady specjalisty. Przed podjęciem decyzji w Państwa sprawie zalecamy konsultacje ze specjalistą w danej dziedzinie.