Niewiele ksiażek fantasy osiągnęło sukces porównywalny z tym, jaki osiągnął „Władca Pierścieni”. Kolejność czytania poszczególnych tomów tej serii jest w zasadzie od dawna ustalona. Okazuje się jednak, że gdy już poznamy wszystkie historie związane ze Śródziemiem, poszczególne książki można kolejny raz czytać w innej kolejności. Poniżej przybliżamy obydwa sposoby.
„Władca Pierścieni” czy „Hobbit”? Kolejność czytania najważniejszych książek Tolkiena
Na początek należy uściślić pewną kwestię: „Władca Pierścieni” nie jest trylogią, tylko sporych rozmiarów powieścią wydawaną w trzech osobnych tomach. Co więcej, Tolkien chciał wydać swoje opus magnum właśnie w postaci pojedynczej, ponad tysiącstronicowej książki. Wydawca odrzucił jednak ten pomysł, decydując się na publikację „Władcy Pierścieni” w trzech tomach. W ten sposób powstała trylogia „Władca Pierścieni”, znana dzisiaj pod tym określeniem na całym świecie. My również będziemy korzystać z tej nazwy.
Wracając do meritum: „Hobbit, czyli tam i z powrotem” po raz pierwszy ukazał się w 1937 roku. Cykl „Władca Pierścieni” – w latach 1954–1955. „Hobbit” opowiada o wydarzeniach, których następstwa poznajemy we „Władcy Pierścieni”. Kolejność jest w tym przypadku oczywista – zazwyczaj najpierw czytamy niewielką, przeznaczoną dla dzieci historię o przygodach dzielnego Bilba Bagginsa znajdującego Jedyny Pierścień, a następnie cykl, w którym poznajemy losy Drużyny i całego Śródziemia podczas Wojny o Pierścień.
Co jednak w sytuacji, gdy postanowimy nie czytać „Hobbita”, tylko sięgnąć po niego później, po przeczytaniu trylogii, a nawet wcale po niego nie sięgać? Generalnie nic złego się nie stanie, ponieważ już w początkowych rozdziałach pierwszego tomu trylogii, czyli „Drużynie Pierścienia”, poznajemy wydarzenia mające miejsce w „Hobbicie”. Znajomość tej niewielkiej opowieści nie jest konieczna do tego, aby zrozumieć wydarzenia z „Władcy Pierścieni”, tym samym kolejność czytania nie odgrywa w tym przypadku aż tak znaczącej roli. Warto jednak pamiętać, że nawet ta niewielka książeczka o przygodach Bilba Bagginsa i jego krasnoludzkiej kompanii ma ważne miejsce w uniwersum Tolkiena. To od niej zaczęła się prozatorska kariera tego autora, ponieważ aż do wydania „Hobbita” książki Tolkiena znany były głównie niewielkiemu gronu lingwistów i literaturoznawców.
„Hobbit” i „Władca Pierścieni” to nie wszystko. Sugerowana kolejność czytania pozostałych opowieści z Śródziemia
Oczywiście z wydarzeniami dziejącymi się w Śródziemiu nie spotkamy się wyłącznie w „Hobbicie” oraz we „Władcy Pierścieni”, ale także w innych książkach, wydanych zarówno za życia Tolkiena, jak i po jego śmierci. Przyjęło się, że kanoniczna kolejność czytania pozostałych książek Tolkiena pokrywa się z kolejnością, w jakiej były one publikowane – i taką przedstawiamy poniżej.
Przygody Toma Bombadila
Niewielka książka dla największych fanów mitologii Tolkiena. „Przygody Toma Bombadila” to zbiór szesnastu wierszowanych opowiastek związanych z hobbickimi legendami i baśniami. Tylko dwie z nich dotyczą bezpośrednio tytułowego Toma Bombadila – jednej z najpotężniejszych i najbardziej tajemniczych istot żyjących w Śródziemiu. Pozostałe utwory to zabawne hobbickie wiersze i rymowane przypowiastki.
Silmarillion
W bardzo dużym skrócie „Silmarillion” jest zbiorem mitów i legend dotyczących powstania tolkienowskiego wszechświata, poszczególnych bóstw oraz ras zamieszkujących Ardę – planetę, na której znajduje się Śródziemie. Tolkien tworzył swoją mitologię przez kilkadziesiąt lat – i jej ogromna część znajduje się właśnie w „Silmarillionie”. Książce napisanej podniosłym stylem i wymagającej, a przez to przeznaczonej dla najwierniejszych fanów twórczości brytyjskiego pisarza.
Niedokończone opowieści
Zbiór esejów i historii, których Tolkien nie zdążył dokończyć za swojego życia, a które zostały opracowane i wydane po raz pierwszy przez jego syna, Christophera, 7 lat po śmierci pisarza. Teksty znajdujące się w „Niedokończonych opowieściach” są ciekawym uzupełnieniem mitologii i historii Śródziemia, ponieważ pozwalają spojrzeć na niektóre wydarzenia opisane w trylogii oraz „Silmarillionie” z nowej perspektywy. Poza tym książka zawiera mnóstwo komentarzy Christophera Tolkiena, pomocnych w umiejscowieniu poszczególnych historii na osi wydarzeń opisanych w trylogii i nie tylko.
The History of Middle-earth (Historia Śródziemia)
Dwunastotomowa seria książek, nigdy w całości niewydana w Polsce, będąca kompendium wiedzy nie tyle o Śródziemiu i jego dziejach, ale o procesie twórczym Tolkiena. Z tego cyklu można się dowiedzieć, jak wyglądał proces powstawania języków, wierzeń, mitów i ras, z którymi spotkamy się na kartach książek Tolkiena, a także jak wyglądał sam proces pisania poszczególnych dzieł. Rzecz przeznaczona dla prawdziwych pasjonatów szeroko rozumianej twórczości Tolkiena.
Dzieci Húrina
Rozwinięcie jednej z historii znajdującej się w „Silmarillionie”. „Dzieci Húrina” to opowieść o przeznaczeniu, przyjaźni i odpowiedzialności, dziejąca się w Pierwszej Erze Śródziemia. Tłem dla wydarzeń z książki jest wojna z Czarnym Władcą Morgothem, najpotężniejszą złą istotą z uniwersum Tolkiena. Jednym z przeciwników Morgotha jest człowiek – Túrin, syn Húrina. Czy śmiertelnemu, ludzkiemu bohaterowi, uda się pokonać potężne zło, z którym nie poradziły sobie nawet nieśmiertelne elfy? Odpowiedź znajdziecie tej niezwykłej opowieści.
Beren i Lúthien
Kolejna historia znana z „Silmarillionu”, przeredagowana przez Christophera Tolkiena i wydana jako osobna powieść. „Beren i Lúthien” to prawdopodobnie najsłynniejsza i najbardziej rozbudowana historia miłosna dziejąca się w uniwersum Tolkiena. Ważna z wielu powodów – przede wszystkim dlatego, że na wspólnym grobie pisarza i jego żony Edith wyryto imiona dwojga mitycznych kochanków. Pozycja obowiązkowa dla fanów twórczości Tolkiena, tym bardziej, że dla samego autora była to prawdopodobnie najważniejsza i najbardziej osobista historia, jaką kiedykolwiek stworzył.
Upadek Gondolinu. Pod redakcją Christophera Tolkiena
Opowieść o upadku elfickiego Gondolinu i wydarzeniach, które w konsekwencji doprowadziły do pokonania Morgotha, Władcy Ciemności. Co ciekawe, była to jedna z pierwszych, jeżeli nie pierwsza historia, jaką Tolkien stworzył w ramach swojego uniwersum. Warto więc ją poznać.
Przedstawiona powyżej kolejność czytania książek ze świata „Władcy Pierścieni” oparta jest o chronologię ich publikacji. Co jednak, jeżeli ktoś chciałby przeczytać wszystkie powieści opierając się o chronologię wydarzeń, które zostały w nich przedstawione? Oto kolejność:
- Silmarillion
- Beren i Lúthien
- Dzieci Húrina
- Upadek Gondolinu
- Niedokończone opowieści
- Hobbit, czyli tam i z powrotem
- Władca Pierścieni.
„Hobbit” i „Władca Pierścieni” na ekranie. W jakiej kolejności oglądać ekranizacje Petera Jacksona?
Jeżeli zależy nam na zachowaniu chronologii wydarzeń przedstawionych w poszczególnych filmach, wówczas warto zacząć od „Hobbita”. Podobnie jest w przypadku, gdy chcemy obejrzeć wszystkie powyższe filmy ze swoimi dziećmi – „Hobbit” to kino zdecydowanie bardziej rozrywkowe, niż „Władca Pierścieni”, więc chyba lepiej zacząć od tej ekranizacji.
Jeżeli jednak nie zależy nam na zachowaniu chronologii wydarzeń, wówczas lepszym wyborem wydaje się być „Władca Pierścieni”.
Oprac. Daniel Śliwa
Zdjęcie tytułowe: Thomas Schweighofer, Unsplash
![Seria Harry Potter – kolejność czytania książek [saga + dodatki]](https://img.smyk.com/https://bin.smyk.com/media/static/Styl%20%C5%BCycia/Seria_Harry-Potter_ksiazki.jpg)