Cukier to źródło energii i drogocennych minerałów, to siła napędowa naszego organizmu, która daje długotrwałe i stałe odżywienie organizmu. Wszystko to jednak znika wraz z poddaniem go procesowi rafinacji, a w zamian otrzymujemy niezdrowy, pozbawiony jakichkolwiek wartości proszek, który raczej szkodzi, niż pomaga.
Ze względu jednak na jego wszechobecność, a przede wszystkim walory smakowe, zarówno nam dorosłym, jak i naszym pociechom trudno go sobie odmówić. Jak znaleźć równowagę między tym, co dobre, a tym, co zdrowe? Najlepiej wprowadzić do diety zdrowe zamienniki białego cukru.
Trudno znaleźć produkty, które są pozbawione cukru, gdyż obecnie producenci żywności dodają go nie tylko do słodyczy, dżemów, smakowych płatków śniadaniowych czy napojów, ale także do pieczywa, keczupu, sosów, mieszanek przypraw i jogurtów.
W przemyśle spożywczym cukry dzielimy na:
Skutki spożywania białego cukru
Cukier rafinowany, mimo że wielu z nas nie wyobraża sobie życia bez niego, w rzeczywistości powoli i skutecznie degraduje nasz organizm i uzależnia. Jest on niebezpieczny przede wszystkim w diecie dzieci ze względu na to, że w czasie przyswajania pobiera z organizmu wiele cennych składników, w tym wapń niezbędny do prawidłowego rozwoju kości, fosfor, magnez, chrom czy witaminę B. W swojej naturalnej postaci – a więc w buraku – sam w sobie zawiera te składniki odżywcze, podczas gdy rafinowany jest ich pozbawiony.
Jako rodzice, często nieświadomie poddający się mocy reklamy, staramy się dawać dzieciom wszystko, co najlepsze. Niestety okazuje się, że wiele produktów specjalnego przeznaczenia żywieniowego, np. dla niemowląt, zawiera cukier, zatem w rezultacie już na samym początku swojej drogi maluchy zupełnie niepotrzebnie przyzwyczajają się do sztucznego słodkiego smaku.
Analizując dietę dzieci w pierwszych latach życia, naukowcy zauważyli, że nasze pociechy tyją na potęgę i zapadają na wiele chorób układu metabolicznego wcale nie z powodu dużego spożycia tłuszczów, ale właśnie z powodu nadmiaru cukru, który ze względu na swoją wszechobecność w produktach spożywczych łatwo sprawia, że przekraczamy jego zalecaną dzienną dawkę. Dodatkowo badania potwierdzają, że cukier ma wpływ na rozwój dziecka już w życiu płodowym – nadmierne spożywanie cukru rafinowanego przez kobiety w ciąży sprawia, że dziecko rodzi się już z uzależnieniem od cukru!
Poza otyłością, zarówno dzieci, jak i dorośli zawdzięczają cukrowi demineralizację organizmu, jego zakwaszenie, a także zaburzenia pracy nerek, układu trawienia, obniżenie odporności, próchnicę czy groźną cukrzycę. Dodatkowo naukowcy wskazują, że biały cukier może być zaczątkiem tzw. chorób degeneracyjnych, które uwidocznią się w kolejnym pokoleniu. Już teraz wiadomo, że jest on odpowiedzialny za wiele chorób cywilizacyjnych. Kolejnym skutkiem nadmiernego spożycia cukru przez dzieci i młodzież jest coraz powszechniej spotykany rozwój chorób grzybiczych i pasożytniczych w ich układach trawiennych.
6 zdrowych zamienników cukru rafinowanego
Co zatem zrobić, by nasze życie nie było pozbawione słodkiego smaku? To proste, korzystać ze zdrowych zamienników cukru rafinowanego. Oto kilka z nich:
Miód
Mimo że bardziej kaloryczny niż biały cukier, to dużo zdrowszy, gdyż zawiera takie składniki jak: żelazo, magnez, wapń, potas, fosfor, fluor i jod, które nie zaburzają równowagi naszego organizmu, tak jak robi to cukier. Głównym składnikiem miodu są cukry – glukoza i fruktoza, które są łatwo przyswajalne przez organizm. Dodatkowo miód posiada mnóstwo prozdrowotnych właściwości:
Należy jednak pamiętać, że powszechnie znana i lubiana herbata z miodem i cytryną traci swoją moc, gdy miód dodamy do wrzątku. Chcąc korzystać z drogocennych właściwości miodu, dodajmy go do przestudzonej herbaty – maks. 40 st. C. Zwracajmy także uwagę na to, jak powstał miód, gdyż ten sztucznie otrzymywany ma tyle samo składników odżywczych co biały cukier, czyli wcale.
Syrop klonowy
Powszechnie znany i kochany w Ameryce Północnej, uzyskiwany jest w postaci soku z pnia klonu, a następnie poddawany procesowi odparowania wody. W rezultacie otrzymujemy gęsty jasnobrunatny syrop bogaty w łatwo przyswajalny cukier, sole mineralne, potas, mangan, wapń i fosfor. Jest on źródłem kwasu foliowego, biotyny i witamin z grupy B.
Do zdrowotnych skutków spożywania syropu klonowego zaliczyć można właściwości przeciwnowotworowe, antybakteryjne i przeciwcukrzycowe. Dodatkowo zawiera 15 razy więcej wapnia niż miód i jest od niego mniej kaloryczny. Idealnie komponuje się z naleśnikami i deserami: jogurtami, lodami.
Syrop z agawy
Syrop z agawy produkowany jest w Meksyku z kaktusa o odmianie Agave tequilana oraz Agave salmiana, a w smaku przypomina rozrzedzony miód lub syrop klonowy. Ma niższy niż poprzednicy indeks glikemiczny, dlatego nie podnosi gwałtownie poziomu cukru we krwi i
w głównej mierze składa się z fruktozy. Zawiera naturalny probiotyk – inulinę, która powoduje wzrost korzystnej flory bakteryjnej oraz obniża poziom złego cholesterolu, a także dobroczynnie wpływa na pracę układu pokarmowego – likwiduje zaparcia. Zawiera również przyspieszający przemianę materii błonnik.
Cukier brzozowy
Cukier brzozowy, znany także jako ksylitol, pozyskiwany jest z brzozy jako tzw. alkohol cukrowy. Smakiem i wyglądem przypomina biały cukier, jednak jest o 50% mniej kaloryczny. Podobnie jak jego poprzednicy wpływa korzystnie na nasze zdrowie:
Trzeba pamiętać, aby nie przekraczać dziennej dawki spożycia na poziomie 3 łyżeczek. Ksylitol należy stopniowo wprowadzać do diety, gdyż zbyt szybkie wprowadzenie może spowodować rewolucje żołądkowe w postaci biegunki.
Stewia
Stewia uzyskiwana jest ze świeżych, suszonych lub sproszkowanych liści tej rośliny. Jest nawet 300 razy słodsza od białego cukru i niemal zupełnie bezkaloryczna. To źródło witamin z grupy B, C i E, magnezu, wapnia, potasu, chromu selenu i żelaza. Zdrowotnych właściwości upatruje się w jej moczopędności i bakteriobójczości. Nie powoduje, tak jak biały cukier, wzrostu poziomu glukozy we krwi, dlatego jest polecana osobom na diecie. Idealnie znosi wysoką temperaturę, jest świetna do wypieków.
Stewia ma charakterystyczny, bardzo słodki, ale metaliczny posmak, dlatego przed zakupem większej ilości należy wypróbować, czy będziemy ją w stanie zaakceptować.
Erytrol
Praktycznie bezkaloryczny odpowiednik bardziej znanego w Polsce ksylitolu (3 kcal w łyżeczce), dlatego jest polecany do pieczenia, dosładzania napojów, domowych konfitur, soków i kompotów. To zdrowy słodzik, nie podnosi gwałtownie poziomu cukru we krwi, nie powoduje próchnicy, a wręcz wykazuje właściwości przeciwpróchnicze.
Cukier trzcinowy
Powszechnie przyjęło się, że cukier trzcinowy – brązowy – jest zdrowym zamiennikiem białego cukru, to jednak mit, bowiem nie jest on ani mniej kaloryczny, ani zdrowszy niż zwykły biały cukier. Jego konkurencyjnością w stosunku do białego może być ciekawszy, karmelowy smak. Jest on tak samo pozyskiwany jak cukier biały, z tą różnicą, że produkuje się go z trzciny, a nie z buraka i barwiony jest melasą.
Pamiętajmy! Życie bez białego cukru wcale nie musi być gorzkie! Cukier niezwykle „podkręca” nasz apetyt na więcej, im więcej go jemy, tym bardziej rośnie nasza ochota na niego. Nie dajmy sobie, a już na pewno naszym maluchom, wpaść w błędne koło cukrowego szaleństwa.
Oprac. Agata Opiela (dietetyk, ekspert ds. żywienia)
Słowa kluczowe: zdrowy cukier, zdrowe zamienniki cukru, ksylitol, zdrowe zamienniki białego cukru,
