7 sprawdzonych sposobów na usypianie dziecka

Usypianie dziecka nie zawsze jest prostym zadaniem. Oczywiście zdarzają się maluchy, które po położeniu do łóżeczka i przeczytaniu bajki lub zaśpiewaniu kołysanki zapadają w słodki sen, jednak w przeważającej większości proces usypiania trwa znacznie dłużej niż parę minut i kosztuje rodziców sporo wysiłku. Tymczasem spokojny, głęboki sen jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania oraz rozwoju. Co zatem zrobić, aby usypianie dziecka nie zmieniło się w wieczorną batalię? Czy istnieją sprawdzone sposoby na to, by maluch zasnął szybciej? Oto kilka skutecznych metod, które pomogą nam w tym niełatwym zadaniu.

Zanim malec pójdzie do łóżka...

Zanim zaczniemy usypiać maluszka, upewnijmy się, że wszystkie jego potrzeby zostały zaspokojone. Najczęstszymi powodami płaczu niemowlęcia, które uniemożliwiają zaśnięcie, są:

• głód,
• mokra pieluszka,
• nadmiar wrażeń,
• potrzeba bliskości.

Zanim dziecko pójdzie spać, powinno zjeść pożywną, zdrową kolację. Zmieńmy mu przed snem pieluszkę, aby mieć pewność, że jest czysta i sucha. Jeśli malec pomimo tego nadal jest niespokojny, przytulmy go i ukołyszmy w swoich ramionach, aby poczuł bliskość rodzica. Pamiętajmy o przewietrzeniu pokoju, w którym stoi łóżeczko, zgaszeniu światła i unikaniu niepotrzebnych hałasów, aby ograniczyć bodźce dopływające do smyka z zewnątrz i ułatwić mu wyciszenie się.

Jeżeli niemowlę dalej płacze, upewnijmy się że nic mu nie dolega. Jeśli przykładowo podkurcza nóżki, być może ma kolkę lub boli je brzuszek. Postarajmy się wyciszyć i opanować swoje emocje. Malec może wyczuć nasz niepokój, przez co zasypianie stanie się jeszcze trudniejsze. Przyjrzyjmy się uważnie dziecku, sprawdźmy, czy nie ma podwyższonej temperatury. Uważna obserwacja maleństwa pomoże nam ustalić ewentualną przyczynę dyskomfortu i wyeliminować ją. Jeśli cokolwiek nas niepokoi, skonsultujmy się z lekarzem.

Moc rytuałów

Na spokojny nocny sen dziecka pracujemy przez cały dzień. Jeśli chcemy, aby malec dobrze spał i szybko zasypiał, powinniśmy zadbać o to, by miał poczucie 'bezpieczeństwa. Chcąc mu je zapewnić, powinniśmy spędzać z nim możliwie jak najwięcej czasu oraz dbać o prawidłowe relacje w rodzinie. Wszelkiego rodzaju konflikty powinny być rozwiązywane bez krzyków i awantur. Te mają bowiem negatywny wpływ na malucha.

Niezwykle ważne są także niezmienne, wieczorne rytuały, dzięki którym dziecko będzie mogło wyciszyć się i przygotować do spania. Przykładowy wieczorny rytuał może wyglądać następująco:

• kolacja,
• kąpiel i mycie ząbków (nawet jeśli malec jeszcze ich nie ma, warto dbać o higienę jamy ustnej niemowlęcia),
• masaż i ubranie w piżamkę,
• przytulenie,
• zaśpiewanie kołysanki lub, w przypadku starszego dziecka, przeczytanie książeczki,
• buziak na dobranoc,
• przytulenie się do bliskiej osoby i zaśnięcie.

Unikajmy wieczorem nadmiaru emocji i bodźców. Wyłączmy wszystkie urządzenia, takie jak komputer, tablet czy telewizor, ponieważ wszelkie ekrany niepotrzebnie pobudzają dziecko i utrudniają mu zasypianie. To samo dotyczy głośnej, skocznej muzyki oraz zabaw, które mogą rozbudzać malucha. Zamiast tańców, skakania czy biegania wybierzmy lepiej czytanie książek czy przytulanie i opowiadanie bajek. W szybkim zaśnięciu wieczorem pomogą także higieniczny tryb życia: zdrowa, zbilansowana i dopasowana do wieku dziecka dieta, spacery i w przypadku starszych dzieci, ruch na świeżym powietrzu oraz odpowiednia liczba drzemek w ciągu dnia.

Skuteczne metody ułatwiające usypianie niemowląt

Gdy mamy pewność, że wszystkie potrzeby dziecka zostały zaspokojone i nic mu nie dolega, a maluszek nadal nie chce zasnąć, możemy sięgnąć po sprawdzone metody. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne, i niekiedy trzeba wypróbować kilka sposobów, zanim natrafimy na ten, który okaże się skuteczny. Czasami zadziała jedna metoda, a czasami trzeba skorzystać z kilku naraz lub też co jakiś czas je zmieniać.

1. Bujanie, huśtanie, kołysanie... Oto co większość niemowląt lubi najbardziej. Delikatne kołysanie (ale nie potrząsanie!) w ramionach rodzica lub w kołysce wycisza, uspokaja i pomaga zasnąć wielu maluszkom.
2. Otulenie kocykiem, chustą lub otulaczem. Niektóre niemowlęta uwielbiają ciasne zawijanie. Takie otulenie daje im poczucie bezpieczeństwa, bo przypomina otoczenie znane z brzucha mamy.
3. Muzyka. Część dzieci świetnie zasypia przy muzyce. Można puszczać ją z płyt lub, jeszcze lepiej, śpiewać czy nucić samemu. Muzyka powinna być cicha i spokojna, świetnie sprawdzą się kołysanki, piosenki relaksacyjne czy klasyczne.
4. Szum. Wiele niemowląt uwielbia szum. Możemy „szumieć” sami albo włączyć suszarkę, odkurzacz czy okap kuchenny. Na rynku znajdziemy także szumiące maskotki, które mają wiele wygodnych funkcji, takich jak możliwość wyboru różnych rodzajów szumu lub też czujnik, który uruchamia pluszaka w odpowiedzi na płacz dziecka.
5. Ssanie. Niemowlęta od narodzin do około 6. miesiąca życia mają na ogół bardzo silną potrzebę ssania. Odruch ten działa na maluchy uspokajająco, pomaga im w wyciszeniu się i zaśnięciu. Jeśli dziecko nie chce zasnąć, warto przyłożyć je do piersi lub podać mu smoczek. W pierwszym przypadku trzeba uważać jednak, aby usypianie dziecka przy piersi nie stało się normą. Ze smoczka należy natomiast zrezygnować, gdy dziecko skończy pół roku, ponieważ zbyt długie ssanie może powodować wady zgryzu.
6. Spanie wraz z dzieckiem. Według Williama Searsa i jego filozofii rodzicielstwa bliskości spanie wraz z dzieckiem pomaga w budowaniu bliskiego kontaktu rodzica z maluszkiem. Bliskość w nocy według tej teorii uczy malca, że sen jest przyjemnym i bezpiecznym stanem. Dzięki temu malec czuje się komfortowo i szybciej zasypia.
7. Metoda Harvey’a Karpa. To połączenie 5 czynników, dzięki którym niemowlę ma się poczuć jak w brzuchu mamy:
   • Opatulenie tak, aby maluchowi było ciasno i ciepło.
   • Stabilna pozycja: otulone dziecko układamy na swoim ręku w pozycji na brzuszku lub lekko na boku z głową w dół. Pamiętajmy jednak, że jeśli kładziemy dziecko w łóżeczku, maluszek musi zasypiać zawsze na pleckach. Kładzenie niemowlaka na brzuszku do snu może zwiększyć ryzyko śmierci łóżeczkowej.
   • Szumienie.
   • Kołysanie. Dość szybkie i energiczne, jednak nie na tyle, aby maluch poczuł dyskomfort.
   • Ssanie. Jeśli powyższe działania nie uśpią dziecka, należy mu podać smoczek lub pierś.

Usypianie starszych dzieci

Usypianie rocznego dziecka i starszaka nie powinno być dużym problemem, jeśli od początku trzymaliśmy się powyższych zaleceń. Zdrowy, higieniczny tryb życia, regularny plan dnia i wieczorne rytuały połączone z wyciszeniem i bliskością rodzica dają bardzo dobre efekty. Oto przykładowy wieczorny rytuał dla starszaka:

• lekkostrawna kolacja,
• kąpiel i mycie ząbków,
• położenie malucha do łóżeczka w piżamce,
• przeczytanie książeczki,
• buziak na dobranoc,
• usypianie w towarzystwie bliskiej osoby.

Jeśli do tej pory nie wprowadziliśmy wieczornego rytuału, zróbmy to jak najszybciej, a na efekty na pewno nie będziemy musieli długo czekać. W przypadku starszaków bardzo ważna jest także zdolność samoregulacji. W momencie gdy dziecko poczuje się zmęczone, powinno samo skojarzyć, że pora już spać.

Jak nie usypiać dziecka?

• Nie korzystajmy z metod polegających na pozostawianiu płaczącego dziecka samego i pozwalających na „wypłakiwanie się” malca. Nie wiemy bowiem, jakie mogą być ich długoterminowe efekty. Warto podkreślić, że maleństwo uczy się w ten sposób, że nikt nie reaguje na jego płacz i wyrażane nim potrzeby.
• Nie podawajmy zbyt wcześnie pokarmów stałych przed snem, aby niemowlę nie budziło się na nocny posiłek. Ta metoda jest nieskuteczna i może wywołać bóle brzuszka. Poza tym nocne mleko mamy jest bardzo wartościowym pokarmem.
• Nie usypiajmy maluszka z pomocą butelki z mlekiem czy innym napojem, ponieważ w ten sposób narażamy go na próchnicę ząbków.
• Nie usypiajmy dziecka przed telewizorem, ponieważ w ten sposób kształtujemy bardzo niezdrowy nawyk.
• Nie rezygnujmy zbyt szybko z dziennych drzemek ani nie przeciągajmy wieczornego pójścia spać w nadziei, że bardziej zmęczone dziecko szybciej uśnie. Przemęczony smyk może mieć spore problemy z zapadnięciem w spokojny sen.
• Nigdy nie potrząsajmy niemowlakiem, nie bujajmy go zbyt mocno. Nie dajmy się ponieść negatywnym emocjom i nie wyładowujmy złości na maluchu. Czasami warto odłożyć dziecko do łóżeczka i wyjść na chwilkę z pokoju lub policzyć w myślach do dziesięciu, aby wyciszyć się i odzyskać spokój.

Aby dziecko było zdrowe i radosne, musi odpocząć po dniu pełnym wrażeń. Spokojny sen jest mu niezbędny do zdrowia i prawidłowego rozwoju. Także rodzice potrzebują czasu dla siebie na wypełnienie domowych obowiązków i odpoczynek. Dlatego tak ważne jest znalezienie skutecznej, odpowiedniej dla nas i dla naszego dziecka metody usypiania, dzięki której cała rodzina będzie mogła solidnie wypocząć.

Opracowała: Grażyna Zaborska-Szmajda

Konsultacja specjalistyczna: Agnieszka Skoczylas, psycholog dziecięcy