Metabolizm człowieka kształtuje się przez pierwszych tysiąc dni życia. Potem są już tylko konsekwencje. Organizmy małych dzieci różnią się od organizmu dorosłego człowieka i mają inne zapotrzebowanie na wiele składników odżywczych, witamin i składników mineralnych. Warto zatem zwrócić uwagę na dietę dla dziecka, w tym na kryteria, jakie powinny spełniać posiłki dla najmłodszych.
Dziecko to nie mały dorosły
Pamiętajmy, że niedojrzały organizm małego dziecka ma specjalne potrzeby żywieniowe, inne niż organizm dorosłego człowieka. Oznacza to, że jego codzienne menu musi zapewnić wszystkie niezbędne do intensywnego rozwoju składniki, odpowiednie proporcje białka, węglowodanów, tłuszczu oraz wapnia i witamin. Jest to szczególnie ważne, ponieważ w pierwszych trzech latach życia mamy największy wpływ na kształtowanie nawyków żywieniowych naszego dziecka, które zaprocentują w przyszłości. W czasie 1000 pierwszych dni zachodzi proces tzw. programowania żywieniowego w pierwszych latach życia. W tym, zwanym przez ekspertów krytycznym, okresie rozwoju mamy realny wpływ na kształtowanie metabolizmu naszego dziecka.
Kontrola jakości w diecie dla dzieci
W świetle prawa Unii Europejskiej, żywność dla niemowląt określana jest jako środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego. Zatem musi spełniać rygorystyczne wymagania dotyczące użytych surowców, sposobu przygotowania, wartości odżywczej czy nawet odpowiedniego opakowania.
Dyrektywy UE wyraźnie określają, jakie normy muszą spełniać warzywa, owoce i mięso przeznaczone do stosowania w diecie dla dzieci. Dopuszczalne normy zawartości określonych substancji w produktach dla dzieci są dużo ostrzejsze niż w żywności dla osób dorosłych, często nawet kilkaset razy. Jest to szczególnie istotne w przypadku szkodliwych dla zdrowia zanieczyszczeń. Mogą nimi być pozostałości pestycydów, metali ciężkich (np. rtęci w rybach), toksyny. Ich obecność w zbyt dużych ilościach w żywności wynika z intensywnej uprawy roślin, nieprawidłowego transportu bądź przechowywania. Dziecko jest znacznie bardziej wrażliwe na te zanieczyszczenia niż dorosły. Niewielka masa ciała maluszka, wciąż niedojrzały układ pokarmowy oraz nie w pełni wykształcony mechanizm odtruwania wymagają podawania mu żywności najlepszej jakości i ze sprawdzonego źródła.
Jak to wygląda w rzeczywistości
Przygotowując samodzielnie posiłki dla najmłodszych, starajmy się korzystać z warzyw i owoców oraz mięsa i nabiału pochodzącego od sprawdzonych i rzetelnych producentów. Zwracajmy też uwagę na porę roku i dostępność produktów. Sezonowe warzywa i owoce zawierają mniej szkodliwych substancji niż odmiany wczesne. Warto poświęcić na to czas, by mieć pewność, że dajemy dziecku zdrowe i wartościowe produkty. Jeśli jednak decydujemy się na zakup gotowego posiłku dla niemowlęcia możemy być pewni, że jest on bezpieczny dla delikatnego organizmu dziecka.
Dlatego kupując żywność dla dzieci, zwracajmy uwagę na jej znakowanie. Jeśli produkt jest oznaczony jako odpowiedni dla niemowląt (m.in. zawiera na opakowaniu widoczne oznakowanie wieku dziecka - nie wystarczy sformułowanie lub grafika sugerująca, iż produkt jest dla dzieci), rodzice mogą być pewni, że spełnia określone normy, wartość odżywcza jest zgodna z wymaganiami prawa oraz dostosowana do potrzeb niemowląt i małych dzieci i nie zawiera niebezpiecznych zanieczyszczeń.
Oprac. Janusz Kieś
Konsultacja specjalistyczna Agata Opiela, dietetyk i ekspert ds. żywienia
